/8d5500829ef30a1480e271a3b05fa602/n/immanuel-kant)
Niemiecki filozof oświeceniowy, profesor logiki i metafizyki na Uniwersytecie Albrechta w Królewcu. Jeden z najwybitniejszych reprezentantów oświecenia. Immanuel Kant był twórcą filozofii krytycznej (transcendentalnej), zakładającej, że podmiot jest poznawczym warunkiem przedmiotu. Podstawowymi cechami jego koncepcji filozoficznej są: agnostycyzm poznawczy względem tak zwanych noumenów (rzeczy samych w sobie, np. Boga, materii) oraz aprioryzm w stosunku do zjawisk. Jego głównym wkładem w filozofię zachodnią było zniesienie opozycji pomiędzy racjonalizmem (por. Kartezjusz) a empiryzmem (por. Hume). Do osiągnięć kantyzmu odwołuje się między innymi neokantyzm (kontynuacja), fenomenologia (rewizja) oraz pozytywizm logiczny (opozycja).
W skrócie
W skrócie
- Przestrzeń i czas to, według Kanta, formy zmysłowej naoczności.
- Wszystko, każda rzecz, którą widzimy, ma dla nas wymiary przestrzenne i zajmuje określone miejsce w czasie.
- Sposób ludzi na postrzeganie wszystkiego w trójwymiarowej przestrzeni i w czasie jest jedyną dostępną nam formą widzenia świata.
- Jedynym dostępnym sposobem myślenia jest używanie pojęć takich jak: stałość ⇔ zmienność; jedność ⇔ wielość; przyczyna ⇔ skutek.
Wpływy
Koncepcje Kanta miały wielki wpływ na filozofię zachodnią. Już za jego życia znalazły odbicie – nie zawsze zgodne z jego intencjami – w pracach Reinholda, Becka i Fichtego, później zaś – Schellinga, Hegla oraz Novalisa. Po filozofii krytycznej nie sposób już było ujmować pojęć takich jak absolut, Bóg czy istota na sposób, w jaki czyniono to przed Kantem: kantyzm dał początek ruchowi filozoficznemu, który zyskał miano idealizmu niemieckiego.
Pierwszym poważniejszym krytykiem kantyzmu był Hegel. Uznał on tę filozofię za nazbyt formalną, abstrakcyjną i – przede wszystkim – ahistoryczną. Przeciwstawił jej koncepcję bazującą na wykrytym przez siebie prawie dialektyki. Dla odmiany Schopenhauer tworzył pod znacznym wpływem kantowskiego idealizmu transcendentalnego.
Pośród filozofów dwudziestowiecznych do Kanta nawiązywali w koncepcjach politycznych oraz etycznych między innymi Habermas oraz Rawls, a autentyczne odrodzenie jego myśli miało miejsce w pracach neokantystów: Cohena, Natorpa, Hartmanna i Cassirera.
Kant wpłynął też na intuicjonistów matematycznych. Przeciwstawiali się koncepcjom głoszonym przez logicystów (np. Fregego czy Russella) oraz formalistów (np. Hilberta).
Koncepcje Kanta miały wielki wpływ na filozofię zachodnią. Już za jego życia znalazły odbicie – nie zawsze zgodne z jego intencjami – w pracach Reinholda, Becka i Fichtego, później zaś – Schellinga, Hegla oraz Novalisa. Po filozofii krytycznej nie sposób już było ujmować pojęć takich jak absolut, Bóg czy istota na sposób, w jaki czyniono to przed Kantem: kantyzm dał początek ruchowi filozoficznemu, który zyskał miano idealizmu niemieckiego.
Pierwszym poważniejszym krytykiem kantyzmu był Hegel. Uznał on tę filozofię za nazbyt formalną, abstrakcyjną i – przede wszystkim – ahistoryczną. Przeciwstawił jej koncepcję bazującą na wykrytym przez siebie prawie dialektyki. Dla odmiany Schopenhauer tworzył pod znacznym wpływem kantowskiego idealizmu transcendentalnego.
Pośród filozofów dwudziestowiecznych do Kanta nawiązywali w koncepcjach politycznych oraz etycznych między innymi Habermas oraz Rawls, a autentyczne odrodzenie jego myśli miało miejsce w pracach neokantystów: Cohena, Natorpa, Hartmanna i Cassirera.
Kant wpłynął też na intuicjonistów matematycznych. Przeciwstawiali się koncepcjom głoszonym przez logicystów (np. Fregego czy Russella) oraz formalistów (np. Hilberta).
/5aec99616d09f946f478d9659ac248f7/n/o-potedze-ducha)
/o-371197/n/prolegomena)
/o-501541/n/antropologia-w-ujeciu-pragmatycznym)
/o-9788323129868/n/dziela-zebrane-tom-3)
/o-9788323128298/n/dziela-zebrane-tom-6)
/o-167662/n/dziela-zebrane-t-1)
/o-1152983/n/dziela-zebrane-tom-5)
/ca0276c7be0828d1c62fc07777552892/n/encyklopedia-filozoficzna-wraz-z-wyborem-uwag-o-metafizyce-i-listow-z-lat-1769-1781)
/o-96026/n/jedyna-mozliwa-podstawa-dowodu-na-istnienie-boga)
/o-9788323136378/n/korespondecja)
/86f79d9e-cfa5-4679-8014-2d5e9ce08332/n/krytyka-czystego-rozumu)
/o-369451/n/krytyka-praktycznego-rozumu)
/o-1058214/n/krytyka-wladzy-sadzenia)
/o-369738/n/logika-podrecznik-do-wykladow)
/o-879655/n/metafizyczne-podstawy-nauki-o-cnocie)
/o-90655/n/metafizyczne-podstawy-nauki-prawa)
/o-106572/n/metafizyka-moralnosci)
/o-375687/n/o-formie-i-zasadach-swiata-dostepnego-zmyslom-oraz-swiata-inteligibilnego-o-pierwszej-podstawie-roznicy-kierunkow-w-przestrzeni)
/o-147556/n/o-odkryciu-po-ktorym-wszelka-nowa-krytyka-czystego-rozumu-jest-zbedna-ze-wzgledu-na-istnienie-wczesniejszej-i-inne-rozprawy-filozoficzne)
/o-800216/n/o-postepach-metafizyki)
/o-1175283/n/religia-w-obrebie-samego-rozumu)
/o-118173/n/rozprawa-filozoficzna-o-religii-i-moralnosci)
/o-979160/n/rozprawy-z-filozofii-historii)
/o-1142023/n/spor-z-eberhardem)
/o-382024/n/ugruntowanie-metafizyki-moralnosci)
/o-991251/n/uzasadnienie-metafizyki-moralnosci)
/o-1183369/n/wielcy-filozofowie-15-krytyka-czystego-rozum)
/o-512677/n/wielcy-filozofowie-16-krytyka-czystego-rozumu-t-2)
/8d5500829ef30a1480e271a3b05fa602/n/immanuel-kant "Immanuel Kant")
/8d5500829ef30a1480e271a3b05fa602/n/immanuel-kant "Immanuel Kant")
