O literaturze i sztuce

Fiodor Dostojewski, wybitny przedstawiciel literatury rosyjskiej XIX wieku, posiada w swym bogatym dorobku twórczym również liczne wypowiedzi publicystyczne, ogłaszane przeważnie na łamach redagowanego przez siebie czasopisma "Wriemia" oraz na kartach wydawanego systematycznie, począwszy od roku 1973 jako dodatek do pisma "Grażdanin", "Dziennika pisarza". Wypowiedzi te stały się podstawą dokonanego przez znaną tłumaczkę Marię Leśniewską wyboru publicystyki kulturalnej i eseistyki autora "Zbrodni i kary". Jak tytuł książki wskazuje, uwzględniono przede wszystkim teksty dotyczące literatury i sztuki. Uwaga znakomitego pisarza i publicysty skupia się wokół odwiecznego problemu tradycji kulturowej, czyli problemu rodzimości i uniwersalności ojczystej literatury. Dostojewski, bardzo rosyjski w sposobie patrzenia na świat, walczył niezmordowanie z dręczącym świadomość jemu współczesnych kompleksem zaściankowości własnej kultury. W publicystyce jego, której obszerny wybór oddajemy do rąk Czytelnika, znalazł też wyraz specyficzny typ myślenia pisarza, określany w najnowszym literaturoznawstwie mianem "polifonii", a polegający na uwzględnianiu zawsze poglądów strony przeciwnej, zakładaniu jakby opozycyjnego systemu odniesienia.