Władysław Bartoszewski

Drugi tom Pism wybranych Władysława Bartoszewskiego zawiera teksty rozproszone z lat 1958-1968.

Podobnie jak w tomie pierwszym przeważają w nim teksty dokumentarne, źródłowe, bibliograficzne – dotyczące wydarzeń historycznych, ale także w znacznym stopniu życia kulturalnego, piśmiennictwa i czasopiśmiennictwa czasów wojny i okupacji.

I tak jak w tomie pierwszym widoczna była przerwa w twórczości Autora, spowodowana jego pobytem w więzieniu miedzy 1946 i 1955 rokiem, tak w tomie drugim wpływ sytuacji politycznej daje się zauważyć w różnorodności miejsc drukowania tekstów. Pojawia się bowiem już wówczas możliwość alternatywna – ogłaszania (anonimowo bądź pod pseudonimem) tekstów nie podlegających żadnej cenzurze PRL-owskiej, na falach Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa i drukowania w wydawnictwach emigracyjnych.

Przy lekturze tekstów zawartych w tomie drugim pomocna może być znajomość trzech ważnych wydarzeń w życiu Autora w owym czasie.

Po pierwsze – 14 marca 1963 r. podjęto decyzję o rozpoczęciu systematycznego rozpracowywania operacyjnego Władysława Bartoszewskiego
przez Departament IV Ministerstwa Spraw Wewnętrznych "w związku z wrogą działalnością w »Tygodniku Powszechnym« i K[lubie] I[nteligencji] K[atolickiej]”.

Po drugie – w listopadzie 1963 r. Bartoszewski podjął stałą współpracę autorską z Rozgłośnią Polską Radia Wolna Europa w Monachium. Kilka tekstów jego pióra – ogłaszanych następnie drukiem na łamach "Na Antenie”, poczynając od numeru z 29 marca / 5 kwietnia 1964 r. – przedrukowujemy w niniejszym tomie.

Po trzecie – 23 listopada 1966 r. zapadła decyzja o rozpoczęciu systematycznego rozpracowywania operacyjnego Władysława Bartoszewskiego przez Departament III Ministerstwa Spraw Wewnętrznych (równoległe z trwającym już od ponad trzech lat rozpracowywaniem przez departament IV) "w związku z przekazywaniem do R[epubliki] F[ederalnej] N[iemiec] (Radio Wolna Europa) materiałów szkalujących PRL".