Recenzja książki O północy w Czarnobylu

Zastanawiałem się czy w ogóle czytać "O północy w Czarnobylu" skoro niedawno oglądałem świetny serial na HBO na ten temat i chyba, poprawcie mnie jeśli się mylę, oparty właśnie na książce Higginbothama, dodatkowo objętość tego dzieła wydawała mi nieco odstraszająca, bo to 560 stron - czytywałem co prawda i dwa razy grubsze knigi, ale zazwyczaj miałem jedynie mgliste pojęcie o ich zawartości, w końcu wziąłem się za czytanie i jak widać po ocenie nie żałuję.

Książka jest napisana niezwykle lekko, czyta się szybko, a sposób narracji sprawił, że nie miałem wrażenia brnięcia przez gąszcz dat i niezrozumiałych pojęć z dziedziny fizyki jądrowej, czy historii pokojowego atomu made in USSR, choć takich informacji jest w niej od groma. Higginbotham ma talent do opowiadania o trudnych, zagadnieniach w sposób prosty i klarowny, bez różnicy czy opisuje model sowieckiej gospodarki centralnie planowanej, czy schemat budowy reaktora RBMK-1000.

Oprócz historii przez wielkie H, bardzo szczegółowego opisu feralnej nocy, "O północy..." jest też książką o ludziach związanych, czy tego chcieli czy nie, z radziecką atomistyką. Operatorach reaktora, strażakach, likwidatorach, ludziach władzy i lekarzach, którym przyszło stanąć do walki ze skutkami wybuchu reaktora. Higginbotham, opisuje ludzi, których dane nam było poznać w serialu, opisuje ich wcześniejsze, a także późniejsze losy, walkę z chorobą popromienną, czy późniejsze batalie o oczyszczenie się z zarzutów spowodowania katastrofy.

W posłowiu autor pisze, że "O północy... " jest książką historyczną, ale i reportażem i jest to prawda, warto dodać, że proporcje obu gatunków są dobrane idealnie (według mnie 70 do 30 dla historii) i chylę czoła przed ogromem pracy, jaką wykonał autor, bo finalnie dostajemy pełny obraz nie tylko samej katastrofy, ale i ówczesnego świata i w sumie racjonalną odpowiedź na pytanie jak można było dopuścić do tej tragedii. Spojrzenie człowieka z zachodu, próba uzmysłowienia czytelnikowi jak działał Związek Radziecki, jak traktował swoich obywateli i wreszcie jak zdegenerowany i zepsuty był to system, jest według mnie bardzo udana, zatem jeśli teraz, po przeczytaniu książki i obejrzeniu serialu, ktoś by mnie zapytał, czy gdybym miał taką możliwość, to odwróciłbym kolejność (najpierw książka potem serial) odpowiedziałbym, że nie. Dlaczego?

Serial był niesamowity wizualnie, miał świetny scenariusz i atmosferę, pozwolił mi wczuć się w duszny, mroczny klimat Czarnobyla, zdobyć podstawowy ogląd, zrozumieć o czym "będzie mówione w książce" i myślę, że obie pozycje idealnie się uzupełniają serial pozwala wejść w tamten świat, książka zdobyć o nim wiedzę.