„Z wszystkich książek, które napisałem, tę cenię najbardziej” - tak o „Dawidzie Copperfieldzie” pisał sam jego autor, Charles Dickens. Publikowana początkowo w odcinkach, a następnie wydana w całości po raz pierwszy w 1850 roku powieść podbiła serca milionów czytelników, którzy podzielili entuzjazm pisarza. Poznajcie historię Dawida Copperfielda, którego przygody - zdaniem znawców literatury - w wielu miejscach pokrywają się z doświadczeniami samego Dickensa. To poruszająca do głębi opowieść o niełatwym życiu prostego chłopaka w XIX-wiecznej Anglii: od narodzin aż do wieku dojrzałego. Bezpieczeństwo i ciepło rodzinnego domu młodego Dawida zostaje zburzone z chwilą powtórnego wyjścia jego matki za mąż. Od tej chwili dorastanie bohatera naznaczone jest przemocą, biedą i samotnością. Wkrótce chłopak postanawia uciec i trafia na utrzymanie do ciotki, która sprawi, że jego życie diametralnie się odmieni.
Dawid Copperfield. Tom 1
Charles Dickens
8.0
/10
Ocena 8.0 na 10 możliwych
Na podstawie 38 ocen kanapowiczów
Na podstawie 38 ocen kanapowiczów
/o-9788365521651/n/dawid-copperfield-tom-1)
Popraw tę książkę
|
Dodaj inne wydanie
8.0
/10
Ocena 8.0 na 10 możliwych
Na podstawie 38 ocen kanapowiczów
Na podstawie 38 ocen kanapowiczów
Opis
Data wydania: 2016-10-31
ISBN: 978-83-65521-65-1, 9788365521651
Wydawnictwo: Zysk i S-ka
Kategorie:
Literatura piękna,
Powieść klasyczna,
Powieść zagraniczna,
Literatura kobieca,
Literatura obyczajowa
Stron: 560
Mamy 25 innych wydań tej książki
Autor
/18da0ab37c453727fb88535682a53151/n/charles-dickens)
Charles Dickens
Urodzony 7 lutego 1812 roku w Wielkiej Brytanii (Landport, Portsmouth)
Karol Dickens (Charles John Huffam Dickens) - był synem urzędnika admiralicji. Jego ojciec został uwięziony za długi, przez co rodzina popadła w nędzę. 12-letni Dickens musiał wówczas podjąć pracę zarobkową. Początkowo pracował w fabryce pasty do bu...
Pozostałe książki:
/3860ca60945f9c551207031faade2ceb/n/opowiesc-wigilijna)
/abebe4ea-2eb2-4606-a1c2-fbcc8e0246e7/n/wielkie-nadzieje)
/0b5ec9e41cd58408a5227a5c520c1974/n/dawid-copperfield)
/59f70f78-4b55-45ef-83e7-7148fec153d8/n/oliver-twist)
/5ab2c9638e7975fe548d8947c6422c17/n/klub-pickwicka)
/7abdd41d-5bae-4d41-9cce-6612115af40e/n/opowiesc-o-dwoch-miastach)
/8d7c8116be6f1e46a2f8ea655e67c327/n/swiateczna-noc)
/4646dcea-c616-4080-890d-c82f2f76fe9d/n/wakacje-wsrod-duchow)
/b8f80c2e-f766-4a06-8bb7-3c9efd0b29ce/n/tajemnica-edwina-drooda)
/7c992fc47399061cd8f25ef8605e2243/n/najslynniejsze-opowiadania-wigilijne)
/b28ad97675be2da6f15b2661d8a07f5b/n/magazyn-osobliwosci)
/2432204bfcb987ee9559d9a07eb62e0d/n/klub-pickwicka-t-i)
/21249e7e-559a-4f19-b3fa-543576f60f1c/n/ciezkie-czasy)
/866c8bcbfceb83638513545c5d7222b5/n/koleda-swierszcz-za-kominem)
/o-9788377793541/n/malenka-dorrit)
/749c4a1b-8a37-4470-a50a-b8202751462e/n/samotnia-tom-1)
/071dc24e-c695-419c-852a-58af1455a4b8/n/o-duchach-opowiesci-prawdziwe)
/o-9788381161855/n/samotnia-tom-2)
/o-944044/n/nicholas-nicleby)
/78f7b9a0-0bb7-438a-a755-d81e01711472/n/opowiesci-wigilijne-koleda-proza)
/4ce988bfed987aac45498c8f950a8268/n/opowiesc-wigilijna-swierszcz-za-kominem)
/6745d3e6-e7cd-4a04-8e7b-74f216eba188/n/swierszcz-za-kominem)
/263423a8-08a2-4c2b-b57c-58e562e2c791/n/bez-wyjscia)
/6e80ab680a58b5050754070b1e85d400/n/klub-pickwicka-t-ii)
/0aa3d607bcb8a3a6a3d0447f8a5c0e83/n/opowiesci-wigilijne-nawiedzony-dom)
/f03be9c1bedc8537d864fca4fa1774ec/n/opowiesci-z-dreszczykiem-noc-pierwsza)
/7206b34f-30a9-4e8b-9e2f-d57148055db7/n/samotnia)
/d6a8e566-476d-4a5b-8613-528ed7bc1984/n/siedmiu-z-poczuciem-humoru)
/59a56f35046fb7ff28e3f7c385250fad/n/barnaba-rudge-tom-i)
/56f37d1cb46e73cb21b8065b3d9b2035/n/barnaba-rudge-tom-ii)
/7b0e05bf-1bf3-44ed-9b1b-db69b4e87aa6/n/david-copperfield-tom-1)
/cbbdb1274b17ba5f47a6397d14d576bf/n/dawid-copperfield-tom-1)
/78f6976b9b63e458dbe0ecb39f931807/n/dawid-copperfield-tom-2)
/dcb3744f714638ea3b6fedeb687b294d/n/dombey-i-syn-tom-1)
/94af4abc5383f7c7598f36aa43b2d10b/n/dombey-i-syn-tom-2)
/a264f61d-955a-479d-b015-cccba03fb789/n/droznik)
/o-180213/n/dzwony-ktore-dzwonia-gdy-odchodzi-stary-rok-a-nadchodzi-nowy)
/6f58b185e72182a090db1498938bee1c/n/opowiesc-wigilijna)
/o-944465/n/barnaby-rudge)
/o-956443/n/best-ghost-stories)
/278a40aac31edfd32435acc374d46604/n/barnaba-rudge-tom-1)
/d7138a83e6452ce2dbf1059b9fd11cab/n/barnaba-rudge-tom-2)
/f0208a0eebaa29ee289f302c7818ec1c/n/barnaba-rudge-tom-3)
/6551b1e113531e03018d1a69e66d64f2/n/barnaba-rudge-tom-4)
/o-418340/n/charles-dickens-family-history-5-vols)
/a5da613365be7dc4225918108f7a9946/n/cztery-siostry)
/4ec33d1e1d76678f008ba2706b34e658/n/david-copperfield-tom-2)
/02bb4f88da80579c7e521f5eb7d45087/n/david-copperfield-tom-3)
/a5fc1c49-90c4-4097-b185-d50d4487dff0/n/david-copperfield-tom-4)
/o-112313/n/dombey-and-son)
/f493d612f7e74b94d6be14ed82be8a93/n/dombey-i-syn-tom-1)
/0e51284a61f351ed31615ed24698e58b/n/dombey-i-syn-tom-2)
/d0da32aa3292cd77a732c28e6a3ec7c3/n/dombey-i-syn-tom-3)
/907dadde66607a53a9978d879019a8ae/n/karylion-goblinowa-opowiesc-o-dzwonach-ktore-wypedzily-graniem-stary-rok-i-przywolaly-nowy)
/80c153639855e3bf237f9abeb4235c7f/n/katastrofa-statku-golden-mary)
/2b189f83ce946374d4c0be1673438e0a/n/klub-pickwicka-tom-1)
/326ed1e8363e9c3f7610f2b29b12f7ea/n/klub-pickwicka-tom-2)
/a426b8f7a807d8f64f6501791bccc619/n/klub-pickwicka-tom-3)
/077d5ecc340275e18d99fe7f3fcce3e4/n/literatura-na-swiecie-4-1971-4)
/6d70cc8bbff7ea0733627d677e35e6de/n/magazyn-osobliwosci-tom-1)
/c768d03d346208a4d41eb69b6fb214b0/n/magazyn-osobliwosci-tom-2)
/dbedc442cbe13ca94141a427ada4c26f/n/magazyn-osobliwosci-tom-3)
/14ee6a8e5550d13e175e1cdf3d865cdc/n/magazyn-osobliwosci-tom-4)
/fbada3b6948dbe68ef56888bec7e811e/n/marcin-chuzzlewit-tom-1)
/dcfc04f04547ddc2635b1177069c34a8/n/marcin-chuzzlewit-tom-2)
/f219b899fbaeec3b78407a60000ac906/n/marcin-chuzzlewit-tom-3)
/o-610106/n/martin-chuzzlewit)
/c98c8b99-87e0-44fa-8409-ca4c64cf100f/n/mala-dorrit-tom-1)
/5c0e1faf-40bf-42b5-806f-f704ab79e2ef/n/mala-dorrit-tom-2)
/ce80ebbd0afc3b37a8c0709a4d19a34f/n/mala-dorrit-tom-3)
/2a5ba8253fed27f0261dd2fcc72e0419/n/mala-dorrit-tom-4)
/0e525a6cdd941df43f8b4a9e05b36e32/n/nasz-wspolny-przyjaciel-tom-1)
/6fd612ba2ad33caa259d2215f39c4e38/n/nasz-wspolny-przyjaciel-tom-2)
/db5a747a-09d7-418a-97fa-050aa778cab6/n/nasz-wspolny-przyjaciel-tom-3)
/9980ca98-cca2-4a5f-ae52-8a77c3c49484/n/nasz-wspolny-przyjaciel-tom-4)
/2c92b9499f4b02ac08012f830a353465/n/notatki-z-podrozy-do-ameryki-tom-1)
/8762f09d0dfd612b197b9568b6346257/n/notatki-z-podrozy-do-ameryki-tom-2)
/o-472567/n/our-mutual-friend)
/dd6b842425582d2ca2088afe9d9b408b/n/oliver-twist-tom-1)
/480ba269352aec8d3a3cc7c224ff6a80/n/oliver-twist-tom-2)
/3728fba2cd99f87d0d58937b304ab301/n/oliver-twist-tom-3)
/0ebc92fc-3713-4614-b4c8-b1591f9c184b/n/opowiadania-pisarzy-angielskich-xix-w)
/eec16e570fb3d9691855cb19ca6f2192/n/opowiesci-niesamowite-z-jezyka-angielskiego-tom-4)
/9dbf431621bed12556e8d79915df62a8/n/opowiesci-straszliwe)
/o-9788381161909/n/opowiesci-wigilijne-czym-jest-dla-nas-boze-narodzenie)
/o-9788377857793/n/opowiesci-wigilijne-swierszcz-za-kominem)
/8509827e1edace894fe3b7bd64918e88/n/opowiesc-o-dwoch-miastach-tom-1)
/479c146238b16475115b3da86eaec779/n/opowiesc-o-dwoch-miastach-tom-2)
/6e1c0819be2461113d610c115db3a67b/n/opowiesc-o-dwoch-miastach-tom-3)
/431022274582a6299d261a2f2400313e/n/przerazajace-opowiesci)
/080f1ad710c672aef4db824dfbf35a4b/n/przerazajacy-staruch-opowiesci-niesamowite)
/ac7a1f31ca15caba39fe86d7dc9c8581/n/pustkowie-tom-1)
/1dfc84a0a0dd499045b5c6757c3d8775/n/pustkowie-tom-2)
/bb2342c9f3e50256bec1af58b041790d/n/pustkowie-tom-3)
/5ac55516baccd92f995dc8640e1ab807/n/pustkowie-tom-4)
/44f6a8f3-8984-4a20-9cc3-f9a60d0b9c6e/n/to-be-read-at-dusk)
/2b0b3c597c4a9514762cb81c442e10b7/n/walka-zycia-i-inne-opowiadania)
/c5ec2abb4ab62453e1c08fdfb0cc6c20/n/wiadomosc-z-morza)
/4e3b0b3160d3ba3eeb63aac9c6ccb5e1/n/wielkie-nadzieje-tom-1)
/6a442945a4c5608a58bb96f1d0618644/n/wielkie-nadzieje-tom-2)
/o-180208/n/wigilja-bozego-narodzenia)
/0f50a2dac33ab8ac85bd2870b4b8cbdd/n/wytropiony-i-inne-nowele)
/42c73ce770bca59684a43bfaa06beb33/n/zegar-mistrza-humphrey-a-wydanie-ilustrowane)
/9603331f-fe92-487c-8344-7b4f1cf1e2ec/n/zegar-pana-humphreya-tom-1)
/f015bd1a-6460-4c62-aee2-94fcb5050d84/n/zegar-pana-humphreya-tom-2)
/767e1355-6d6c-4973-8227-107812a96e15/n/zegar-pana-humphreya-tom-3)
/78856ed25990da1297218f7acdb4838b/n/zycie-i-przygody-nicholasa-nickleby-tom-1)
/b8374ee322b9de52e43f458283fbaddf/n/zycie-i-przygody-nicholasa-nickleby-tom-2)
/8d64059be7e05060cf706682fce4f81b/n/zycie-i-przygody-nicholasa-nickleby-tom-3)
Wszystkie książki Charles Dickens
Gdzie kupić
Księgarnie internetowe
Sprawdzam dostępność...
Ogłoszenia
Dodaj ogłoszenie
2 osoby szukają tej książki
2 osoby szukają tej książki
Moja Biblioteczka
Już przeczytana? Jak ją oceniasz?
Recenzje
Przygody prostaczka
4.08.2021
Powróciłem do Dickensa po wielu latach, słuchałem audiobooka w dobrej interpretacji Wojciecha Adamczyka. Tym razem mniej mnie interesowały przygody Dawida, bardziej wspaniale opisane stosunki społeczne i ekonomiczne w Anglii w pierwszej połowie XIX wieku, co ciekawe, niewiele się do dzisiaj w tym kraju zmieniło. Mamy po pierwsze ówczesny system s... Recenzja książki Dawid Copperfield. Tom 1
@almos
× 15
Dawid Copperfield
8.07.2012
„David Copperfield” to nie pierwsza książka Karola Dickensa, z którą miałam okazję się spotkać. Parę lat temu czytałam, jak zapewne spora część osób, „Opowieść wigilijną” tego autora i powiem szczerze, że dobre wrażenie jakie na mnie wtedy wywarł, tylko zostało teraz potwierdzone. „David Copperfield” a właściwie „David Copperfield: Dzieje, p... Recenzja książki Dawid Copperfield
@grejfrutoowa
× 3
Moja opinia o książce
Opinie i dyskusje
@anetakul92
2020-10-22
8
/10
Przeczytane
Pragnęłam pochłaniać książki Dickensa, na nowo doceniać tego wielkiego pisarza. Łaknęłam pięknego pióra, sztuki pisanej przez wielkie „s” – jak to się mówi. Dzięki Charlesowi Dickensowi powróciłam do czasów dzieciństwa, cofnęłam się daleko wstecz - do epoki wiktoriańskiej Anglii i do samotnego chłopca, który stał się mężczyzną.
David Copperfield jest już dorosłym mężczyzną. W podróży dalej towarzyszy mu ciotka, której wiele zawdzięcza. David nie dostrzega miłości Agnieszki, jego wzrok kieruje się jedynie na infantylną Dorę. David pozna nie tylko smak gorzkiej miłości, ale także ciężar odpowiedzialności za własne słowa.
Książka jest przepiękna, wzruszająca i melancholijna. Dickens stworzył genialnie portrety egzystencjalne i przy tym nie zapomniał nakreślić idealnie tła czasów wiktoriańskiej Anglii.
Sama powieść również dla pisarza jest bardzo ważna. Mówi się, że główny bohater dostał wiele z samego Dickensa, który żył w biedzie i sam musiał pracować ciężko na swoje utrzymanie.
Tę przepiękną powieść polecam każdemu.
David Copperfield jest już dorosłym mężczyzną. W podróży dalej towarzyszy mu ciotka, której wiele zawdzięcza. David nie dostrzega miłości Agnieszki, jego wzrok kieruje się jedynie na infantylną Dorę. David pozna nie tylko smak gorzkiej miłości, ale także ciężar odpowiedzialności za własne słowa.
Książka jest przepiękna, wzruszająca i melancholijna. Dickens stworzył genialnie portrety egzystencjalne i przy tym nie zapomniał nakreślić idealnie tła czasów wiktoriańskiej Anglii.
Sama powieść również dla pisarza jest bardzo ważna. Mówi się, że główny bohater dostał wiele z samego Dickensa, który żył w biedzie i sam musiał pracować ciężko na swoje utrzymanie.
Tę przepiękną powieść polecam każdemu.
× 24
|
link
|
Przeczytane
Literatura obca
Książka dłuuuuuuuuuugo przeleżała na mojej półce. Nie sięgałam do niej, myśląc, że to kolejna 'opowieść o biednej sierotce'. Sama się tego po sobie nie spodziewałam, ze ocenię ją jako książkę wybitną! Tak jednak zrobiłam i nie żałuję czasu spędzonego z tymi bohaterami. Nie żałuję też że dopiero teraz po nią sięgnęłam. Poza stereotypową fabułą, powieść ma głębsze, ciekawsze i dojrzałe artystycznie warstwy. Jest to ciekawa i wielostopniowa narracja oraz obrazowanie postaci. Te przewijające się w powieści różnorodne postacie ludzkie są głęboko uniwersalne i przepełnione humanizmem, dojrzałym humanizmem człowieka, który wiele w życiu widział. Piękne są te momenty w książce, gdy zza maski naiwnego chłopca, a potem młodzieńca, wyłania się prawdziwy narrator, który z otchłani pamięci wydobywa świat pełen dobra i zła. I to, co ciekawe, to to, że zło i krzywda przemijają, a dobro nas kształtuje i przeobraża nas od wewnątrz, czyniąc silniejszymi.
× 8
|
link
|
Przeczytane
Życie chłopca nie jest usłane różami. Jego tata nie żyje i mieszka on sam z matką. Niestety, po pewnym czasie kobieta ponownie wychodzi za mąż. Mężczyzna nie jest dla niego miły i wymaga od niego bardzo dużo, a za niespełnianie wymagań jest karany. Po czasie zostaje wysłany do szkoły, która niewiele się różni od jego sytuacji w domu. Karanie uczniów jest tam na początku dziennym. Chłopak ucieka w świat książek i tam poszukuje pocieszenia. Czy uda mu się znaleźć spokojną przystań? Czy ktoś się nim zaopiekuje?
Kolejna część z serii Klasyki dla dzieci z powieściami Charlesa Dickensa. Po raz kolejny jestem nimi oczarowana i zachwycona! Pewnie będę powtarzać to samo, co przy poprzednich dwóch tomach, ale cóż trzymają one poziom! Mając powieść w rękach, od razu czuć, że przyłożono masę uczuć, uwagi i pasji, by została tak pięknie wydana.
Także, jeśli macie lub znacie młodszych czytelników i chcielibyście, by zapoznali się z klasykami, to będzie to dla nich świetny wybór. Jest to super opcja dla dzieci, by mogła czytać tak wielkie dzieła, ale przystosowane do ich wieku. Dlatego nie zastanawiajcie się i sprawcie sobie ten tytuł, a najlepiej całą serię!
Historia sama w sobie, jak można wywnioskować z opisu, jest smutna, ale też dająca nadzieję. Niesie za sobą przesłanie i przekaz, który warto pamiętać. David to chłopak, który patrzy z optymi...
× 1
|
link
|
Przeczytane
1001 książek, które musisz przeczytać
Klasyka i okolice czyli nie wstyd czytać przy ludziach
100 BBC
Mam w domu 📚
"To poruszająca do głębi opowieść o niełatwym życiu prostego chłopaka w XIX-wiecznej Anglii od narodzin aż do wieku dojrzałego.
Bezpieczeństwo i ciepło rodzinnego domu młodego Dawida zostaje zburzone z chwilą powtórnego wyjścia jego matki za mąż. Od tego czasu dorastanie bohatera naznaczone jest przemocą, biedą i samotnością".
Jasne. Naznaczone "samotnością" jakieś 40 stron, bo później poznaje swoich szkolnych kumpli, a "biedą" kolejne 40, bo jak już trafi pod opiekę bogatej ciotki, to żadna większa krzywda mu się nie stanie.
Współczuję głównemu bohaterowi straty ojca i matki, ale to jeszcze nie największa tragedia, jaka mogła go w życiu spotkać, bo nie każdy żyjący rodzic jest dla swojego dziecka wzorem i oparciem. Współczuję mu również, że musiał iść jako dziecko do pracy żeby zarabiać na życie, ale mnie od dziecka uczono pracy fizycznej i żadna krzywda mi się nie stała. Chociaż i tak "najlepsze" cierpienia zaczynają się później:
"Rozkosz to była nie lada posiadać własny kącik i wiedzieć, że jak Robinson Crusoe ze swą fortecą, tak i ja, raz drzwi zamknąwszy, byłem nietykalny.
Rozkosz to była, idąc przez miasto, czuć w kieszeni klucze od własnego mieszkania i wiedzieć, że mogę zaprosić każdego, kto mi się podoba, nie oglądając się na nikogo, własnych tylko radząc się chęci".
Faktycznie, straszliwie ciężkie trudy musiał znosić nasz bohater! Mieszkanie wynajęła mu ciotka, w cenie wynajmu gospodyni domu otoczyła chłopaka matczyną tros...
Bezpieczeństwo i ciepło rodzinnego domu młodego Dawida zostaje zburzone z chwilą powtórnego wyjścia jego matki za mąż. Od tego czasu dorastanie bohatera naznaczone jest przemocą, biedą i samotnością".
Jasne. Naznaczone "samotnością" jakieś 40 stron, bo później poznaje swoich szkolnych kumpli, a "biedą" kolejne 40, bo jak już trafi pod opiekę bogatej ciotki, to żadna większa krzywda mu się nie stanie.
Współczuję głównemu bohaterowi straty ojca i matki, ale to jeszcze nie największa tragedia, jaka mogła go w życiu spotkać, bo nie każdy żyjący rodzic jest dla swojego dziecka wzorem i oparciem. Współczuję mu również, że musiał iść jako dziecko do pracy żeby zarabiać na życie, ale mnie od dziecka uczono pracy fizycznej i żadna krzywda mi się nie stała. Chociaż i tak "najlepsze" cierpienia zaczynają się później:
"Rozkosz to była nie lada posiadać własny kącik i wiedzieć, że jak Robinson Crusoe ze swą fortecą, tak i ja, raz drzwi zamknąwszy, byłem nietykalny.
Rozkosz to była, idąc przez miasto, czuć w kieszeni klucze od własnego mieszkania i wiedzieć, że mogę zaprosić każdego, kto mi się podoba, nie oglądając się na nikogo, własnych tylko radząc się chęci".
Faktycznie, straszliwie ciężkie trudy musiał znosić nasz bohater! Mieszkanie wynajęła mu ciotka, w cenie wynajmu gospodyni domu otoczyła chłopaka matczyną tros...
|
link
|
@grejfrutoowa
2012-05-05
Przeczytane
przeczytałam polską wersję. początek połknęłam w mgnieniu oka. potem było gorzej.
|
link
|
@lea
2010-12-10
Przeczytane
Przeczytana dwa razy. Za każdym razem wciąga...
|
link
|
@Da-Nutka
2009-09-14
8
/10
Przeczytane
Moja ulubiona powieść Dickensa
|
link
|
@windblow
2012-01-13
10
/10
Przeczytane
Arcydzieło
|
link
|
JK
@jkhkowalska
2024-09-07
2
/10
Przeczytane
@Gabriela_Deda
2022-08-20
5
/10
Przeczytane
@gosiekkulas1991
2021-12-18
6
/10
Przeczytane
Przeczytane
powieści historyczne
klasyka
Przeczytane
audiobook
papier
klasyka
literatura piękna
Przeczytane
literatura angielska
klasyka
XIX wiek
Przeczytane
Posiadam
Zaloguj się aby zobaczyć więcej
Cytaty z książki
“Kochające serce więcej znaczy od największej mądrości.”
/18da0ab37c453727fb88535682a53151/n/charles-dickens "Charles Dickens")
“Jeśli to ma być sen, nie opuszczaj mnie, dopóki nie zasnę.”
“I wracając myślą do tej chwili, odczuwam głębokie współczucie dla niewinnego, marzycielskiego chłopca, który budował swój fantastyczny świat w otoczeniu tak podłych, niskich ludzi i zdarzeń.”
“Powinniśmy ciosy życiowe przyjmować z podniesionym czołem i nie pozwolić, by nas z nóg zbić miały (...) Nie nas niepowodzenie, lecz my niedolę wszelką zwalczyć musimy.”
“Przez ciernistą drogę życia iść mi wypada jak najciszej, jak najpokorniej.”
