Dziewczęta z Auschwitz

Książkę "Dziewczęta z Auschwitz" otrzymałam od Autorki z piękną dedykacją i życzeniami pełnej emocji lektury. I taka właśnie była. Poruszająca do głębi i na wskroś prawdziwa. Pozostawiła we mnie smutek i niedowierzanie, że człowiek mógł wyrządzić tyle zła drugiemu człowiekowi. Każda lektura z tej tematyki niezmiennie sprawia, że chciałoby się cofnąć czas i zrobić wszystko, żeby ten koszmar nigdy się nie wydarzył. Skoro jednak przeszłości zmienić się nie da, bohaterki tej książki postanowiły dać świadectwo, opowiedzieć o cierpieniu, które przeżyły.

Każdy rozdział to historia jednej kobiety. W Auschwitz znalazły się jako dzieci lub młode dziewczęta, a jedna z nich w obozie przyszła na świat. Panie Walentyna, Sabina, Barbara, Leokadia, Seweryna, Łucja, Janina, Irena, Alina, Zofia, Urszula i Wiesława dzielą się z czytelnikami bolesnymi wspomnieniami z czasów wojny. Wszystkim przyświeca jeden cel - opowiadać o tych potwornościach kolejnym pokoleniom, aby nigdy już się nie powtórzyły. Trzeba zawsze pamiętać o człowieczeństwie i o tym, że każdy człowiek zasługuje na szacunek, niezależnie od tego, jakiej jest narodowości.

Dziś świat pędzi (...) gubiąc to, co ważne - miłość, radość z prostych rzeczy. Czy aby ludzie nie są więźniami XXI wieku (...)? Może warto się zatrzymać na chwilę i zastanowić, co dobrego mogę zrobić dla kogoś innego?
[Seweryna Podbioł]

Kobiety, które podzieliły się z pisarką swoimi historiami, wielokrotnie stawały oko w oko ze śmierc...

Po miernej opowiastce, jaką okazał się „Tatuażysta z Auschwitz”, niemal od razu sięgnęłam po książkę o tej samej tematyce i podobnym tytule. Siłą rzeczy nie uniknę więc porównań, ale to dobrze, ponieważ są to znacząco różniące się od siebie pozycje. Po pierwsze, różnica gatunkowa: fabularyzowana opowieść oparta na faktach i relacje kobiet, byłych więźniarek Oświęcimia (oraz innych obozów, do których były później przenoszone), wobec czego nie wszystkie elementy da się porównać. Ale Sylwia Winnik głosy ocalonych kobiet poprzedza i kończy przekonującym głosem własnym – wstępem i zakończeniem. Już wstęp pokazuje, że autorka podchodzi do tematu z wielkim przejęciem i powagą, wyjaśnia, dlaczego w ogóle się go podjęła. Wstęp zdecydowanie zachęca do tego, by czytać dalej.
A dalej… Dalej mówi już historia, w kilkunastu odsłonach. Można w nich odnaleźć te same szczegóły, lecz nie odbiera to żadnej znamion indywidualizmu. Wszystkie są jednakowo porażające. „To jak sen o śnie. Sen, który nie ma prawa się wydarzyć, a jednak się wydarzył” – mówi pani Barbara Doniecka, która do obozu trafiła, mając 10 lat. Dwa pytania towarzyszyły mi przez cały czas spędzony nad tą lekturą: jak to możliwe, że takie okropieństwa i okrucieństwa w ogóle zaistniały, a po drugie – jak to możliwe, że komukolwiek udało się je przeżyć? Autorka w ostatnim zdaniu wstępu pisze: „Panie Urszula, Zofia, Leokadia, Janina, Seweryna, Irena, Barbara, Alina, Walentyna, Sabina, Wiesława i Łucja mówią o swoim życiu, bólu w ...

To prawda, że powstało już wiele książek o tematyce obozowej. Prawdą też jest, że niektóre z nich są bardzo szczegółowe przy opisywaniu brutalności tamtej rzeczywistości. Myślę jednak, że nie każda pozycja musi przeprowadzać taką wiwisekcję na czytelniku. Dlaczego ta pozycja mnie urzekła?
Przede wszystkim są to bardzo osobiste wspomnienia. Może czasem wydają się powierzchowne, zaledwie dotykające tych strasznych przeżyć. Jednak gdy się dokładnie "wczyta" widać co z tych wydarzeń było ważne dla tych kobiet. Opowiadają o życiu "przedobozowym", często beztroskim, czasem sielankowym. Z niemal każdego tekstu przebija silna miłość do rodziców i rodzeństwa. Jest ona z pewnością "wzmocniona" przez bolesną, nagłą rozłąką, a często utratą ukochanych na zawsze. Jaki ból musi sprawiać gdy trzeba oglądać powolną śmierć ukochanej osoby, która żyje obok, na wyciągnięcie ręki i nie można nic zrobić, żeby ją uratować.
Każde z tych wspomnień pokazuje też indywidualne sposoby na radzenie sobie z tą okrutną rzeczywistością. Co podtrzymywało je na duchu i pozwalało walczyć o przeżycie. Równocześnie każda z kobiet opowiada o tym co nią najbardziej wstrząsnęło i wbrew pozorom nie są to te same opowieści.
Zaletą tego zbioru jest też wybór bohaterek. Pokazuje czytelnikowi jakimi kryteriami kierowali się Niemcy przy wysyłaniu ludzi do obozu. Oczywiście teoretycznie wiadomo, że niewiele trzeba było zrobić aby tam trafić, jednak poznając kolejne życiorysy czytelnik wyraźnie widzi to "zróżnic...