Szubienicznik. Falsum et verum

XVII-wieczna Rzeczypospolita, czasy króla Jana III Sobieskiego. Bohaterem opowieści jest podstarości łęczycki Jacek Zaremba, kiedyś towarzysz pancerny, a obecnie stróż prawa, a rzecz cała dzieje się kilka lat po spektakularnej wiedeńskiej wiktorii, na dworze starego stolnika Hieronima Ligęzy, druha Zaremby z czasów gromienia Turków i Tatarów.

Poza Zarembą Hieronim Ligęza gości też innych panów braci – typowego warchoła sarmackiego, Krzysztofa Komarnickiego, tajemniczego Gideona Rokickiego herbu Lubicz i Pawła Broniewskiego, szlachcica ziemi kujawskiej, herbu Ogończyk.
Panowie jedzą, piją, popuszczają pasa aż wreszcie na jaw wychodzi, że u pana Hieronima zjawili się na jego listowne zaproszenie, i tu zaczynają się problemy, bo okazuje się, że stary stolnik żadnych dramatycznych listów nikomu nie wysyłał.

Zaremba z Ligęzą starają się rozwikłać zagadkę, rozmawiając, czy raczej przesłuchując pozostałych gości. Każdy z nich ma swoją historię do opowiedzenia, i te właśnie opowieści, okraszone szczodrze dziesiątkami nudnawych dygresji, stanowią całą treść książki. Po czterystu pięćdziesięciu stronach coś tam się jakby wyjaśnia, ale w sumie raczej komplikuje jeszcze bardziej, i staje się oczywiste, że właściwego rozwiązania trzeba szukać w kolejnym tomie przygód Jacka Zaremby.

Wątek kryminalny albo sensacyjny najmniej ważny wydaje się w tej powieści – jest to raczej dzieło historyczne ze znanej i popularnej niegdyś serii „życie codzienne szlachty w...

Nie tego się po tym tomie spodziewałem… Co do pierwszego - rozumiem, że akcja w nim nie pędziła w szaleńczym tempie, bo miał on służyć przedstawieniu historii wszystkich dramatis personae. Miał swój urok starego kryminału, gdzie wszyscy zbierają się w jednym pokoju, a nagle ktoś dramatycznym głosem oznajmia: „wśród nas znajduje się morderca!”- pośpiech byłby wręcz zakazany. Ale to, że w drugim tomie wspomniane tempo padnie na pysk, to mnie Pan Piekara zaskoczył bardzo.
Co prawda jest tu kilka momentów, gdzie w fabule robi się kolejny węzeł i coś zaczyna się klarować, ale to zdecydowanie za mało - oczekiwałem jakichś wyjaśnień, które w znaczący sposób rozjaśniłyby obraz, ale wygląda na to, że autor zamyśla sztucznie przeciągnąć tę serię ponad miarę.
Opis nastrajał optymistycznie: coś się miało wreszcie dziać. A co wyszło? Ekhm… oceńcie sami, drodzy czytelnicy - ja się poczułem bezczelnie okantowany.
Całe szczęście, że Jacek Zaremba, nasz główny bohater i dochodzeniowiec-Sarmata, rzeczywiście robi się coraz bardziej tajemniczy, a jego zachowanie wręcz trochę podejrzane. To jest chyba jedyny powód, dla którego sięgnę po kolejny tom. Albo tomy, bo nie wiadomo jaką długość ta seria będzie miała.
Niestety, tym razem trzeba sobie szczerze powiedzieć, że jest to część właściwie niepotrzebna, niewiele albo zgoła nic niewnosząca do całości - zupełnie jakby Murzyn na dawnym Stadionie X-lecia wcisnął ci dwa lewe buty. Co z tego, że jeden pasuje jak ulał, skoro daleko...