Zamek

W roku 1922 świadomy swej nieuleczalnej choroby Kafka rozpoczął pracę nad Zamkiem. Pierwsza wzmianka o tej powieści pochodzi z 15 marca tego roku ? wówczas Kafka przeczytał Brodowi pierwszy fragment ? pracę więc musiał rozpocząć nieco wcześniej. Cale dzieło autora Procesu, a więc i Zamek ? choć charakteryzuje się przejrzystą ideą przewodnią i spójną konstrukcją ? wymyka się interpretacjom. Lawinę możliwości odczytania powieści rozpoczął Max Brod interpretacją teologiczną (zamek jako symbol Bożej mądrości, która kieruje światem); następnie były odczytania egzystencjalistów (Camusa, Sartre?a), uznających Zamek za ilustrację absurdu świata. Znana jest teza Wilhelma Emricha, wedle której dzieło Kafki przedstawia walkę jednostki z organizacją świata, narzucającą ludziom warunki, w jakich muszą żyć. Interpretacje socjologiczne podkreślały, że zamek stanowi symbol przerośniętej biurokracji. Odczytywano Zamek jako opowieść o człowieku, błądzącym w poszukiwaniu prawdy w labiryncie życia. Niezliczone są pomysły interpretacyjne, nigdy jednak nie wyczerpią złożoności niedokończonego dzieła Kafki. Na przełomie sierpnia i września 1922 roku Kafka ostatecznie przerwał pracę nad powieścią. Podobnie jak w wypadku Ameryki ? podobnie jak w wypadku większości swoich tekstów ? nie potrafił znaleźć satysfakcjonującego go zakończenia, osiągnąć celu. Szukał bowiem prawdy o człowieku w ogóle, a w szczególności prawdy o sobie; cel ten na polu literatury zawsze mu się wymykał, efekt stale był fragmentaryczny. ISBN 978-83-06-03135-5