@Carmel-by-the-Sea

Oswajanie się z ograniczeniami biologiczności poprzez literaturę nie może mieć sztywnej formuły. Jednak zdecydowanie lepiej do mnie przemawiają oszczędne narracyjnie konstrukcje skupione na faktach. Zaskoczyła mnie więc struktura książki „Życie i śmierć. Wielka księga pytań” (*) autorstwa paleontologa Juana Luisa Arsuagi i pisarza Juana José Millá... Recenzja książki Życie i śmierć

Jako niewolnicy własnej wyobraźni skończeni czasowo, poszukujemy opowieści o tym, co wykracza poza nasze życie. ‘Puszczamy sondy umysłu’ w przyszłość, by marzenia o lepszym świecie i nas objęły. Michio Kaku umiejętnie realizuje takie ludzkie potrzeby. Z fizyka przekształcił się w popularyzatora futurologii. Mając dobre formalne wykształcenie, suge... Recenzja książki Fizyka przyszłości. Nauka do 2100 roku

„Czterej jeźdźcy Apokalipsy. Jak się zaczęła ateistyczna rewolucja”, to książka w pewnym sensie niepotrzebna, choć dzięki przedmowie nabiera nieco pogłębionej perspektywy. Jej zasadniczą treścią jest spisana rozmowa, dostępna na YT, która odbyła się w 2007. Richard Dawkins, Daniel Dennett, Sam Harris i Christopher Hitchens (nazwijmy ich DDHH) prze... Recenzja książki Czterej jeźdźcy Apokalipsy

Między powieścią historyczną a podręcznikiem/monografią z jakiejś epoki jest duża przestrzeń twórcza. Dan Jones sprawnie wybiera historyczne obrazy, by przyciągnąć czytelnika snutą opowieścią. Czegoś jednak książce „Świt królestw. Jasna historia wieków ciemnych” brakuje, choć jednocześnie stanowi ona świetny relaks i czyta się całość dobrze. To za... Recenzja książki Świt królestw

Między tymczasową pewnością a pogłębioną i utrwaloną wiedzą o rzeczywistości operuje ciekawość człowieka. Krótka perspektywa kilku dekad, naiwność wyciąganych wniosków czy nieuzasadnione naśladownictwo to źródła jego błędów. Jednocześnie wytrwała praca, proces weryfikacji i krytyczny namysł budują fakty i obraz ciekawszy niż nawet najbardziej wysu... Recenzja książki Ład świata

Dobrą książkę popularnonaukową cechuje zapewne co najmniej poważne potraktowanie czytelnika przez autora. Gdy nie szuka on ulotnego poklasku, nie stosuje tanich chwytów i nie schlebia modom, banalności, a samą formę przekazu podporządkowuje treści w sposób, który broni się finalną konstrukcją tekstu. Tak jest w przypadku „Najwspanialszych wynalazk... Recenzja książki Największe wynalazki ewolucji

Książki o historii średniowiecza zapewne kurzą się w niejednej bibliotece. Nie ma potrzeby ich wszystkich czytać, choć zapewne wciąż większość warto. Ponieważ mam słabość do tekstów, które uchodzą za przełomowe dla konkretnego zagadnienia, to przeczytałem najsłynniejsze dzieło francuskiego mediewisty Jacques’a Le Goffa. W „Kulturze średniowiecznej... Recenzja książki Kultura średniowiecznej Europy

Według psychopatologa Simona Baron-Cohena ‘zło’ można dobrze opisać, gdy uzna się je za ‘brak dobra’, czyli empatii. „Teoria zła” to książka o okrucieństwie jednostek, które zdeterminowane przez czynniki społeczne lub biologiczne krzywdzą innych. Profesor poszukując uniwersalnego języka dla źródeł przemocy, opowiada o strukturach neuronalnych, bag... Recenzja książki Teoria zła

Hawking był wizjonerem z plastyczną wyobraźnią. Czasem intuicja Go zawodziła, czasem pomagała zadawać trafne pytania. Po części musiał się pogodzić z losem wynikającym z wiszącego nad nim przez większość życia wyrokiem śmierci. Jednocześnie, chyba z tego samego powodu, porywał się na fundamentalne problemy w związku z niezgodą na taki fatalizm. Wy... Recenzja książki O pochodzeniu czasu

Problemy, które gnębią społeczność amerykańską, nie zawsze są uniwersalne. Można jednak zakładać, że chociaż część tam obserwowanych nowych procesów społecznych przywędruje ostatecznie do Europy. Książka profesora psychologii Jonathana Haidta i dziennikarza-aktywisty Grega Lukianoffa jest tak bardzo amerykańska, że polscy tłumacze zrealizowali pot... Recenzja książki Rozpieszczony umysł

Powolne wychodzenie mezozoicznych ssaków z cienia medialnie ‘nad-obecnych’ dinozaurów, to proces nieco frustrujący dla badaczy. Z jednej strony zmuszani są do odkręcania głupotek pop-kultury wynikających z konwergencji biologicznej (systematycznie delfinom zdecydowanie bliżej do nietoperzy niż do tuńczyków, choć styl życia tych zwierząt temu przec... Recenzja książki Bestie, które żyły przed nami

Projekt humanizmu, jako postawy życiowej wybierającej to, co najlepsze z renesansu, oświecenia, współczesnego rozumienia konstrukcji człowieka i nauk przyrodniczych, to bardzo wartościowa oferta światopoglądowa. Ale wobec czego? W praktyce jest rozumiana bardzo szeroko, stąd wymyka się spójnej definicji, bo odwołuje się jej konkretna realizacja do... Recenzja książki Nowy humanizm

W bezchmurną noc, daleko od cywilizacyjnych rozpraszaczy, po chwili obserwacji przyrodniczego teatrum nieba, dochodzimy do wniosku, że wszystko się kreci wokół nas – swoistego omfalosa. My nieruchomi, a cała reszta, która nie jest nami, prezentuje swoje walory. Dzięki astronomii, wszystko to uległo weryfikacji, pozbawiając nas złudzeń, choć jednoc... Recenzja książki Ziemia i Wszechświat. Astronomia nie tylko dla geografów

Jak bardzo krótka może być wywiedź, by wywołać, mimo zwięzłości, globalne tsunami? Kandydatek jest kilka. ‘Boga nie ma’ to wystarczająco dobry przykład, by kilkoro ludzi deklarujących takie przekonanie stało się prowokacją intelektualną do habilitacji w Polsce (*). Atak na WTC okazał się aktywatorem dla grupy intelektualistów świata Zachodniego, b... Recenzja książki Nowy ateizm

Czasem trudne problemy nauki wyrastają z pogłębionego namysłu. W przypadku zagadki świadomości, jest to o tyle ‘oswojony’ problem, że niewiele trzeba kompetencji czy obserwacji świata, by sformułować fundamentalne pytanie o to, czym jest świadomość, jak się ją nabywa, czy da się jednoznacznie potwierdzić jej posiadanie przez konkretny organizm (lu... Recenzja książki Świadomość i mózg

Uwaga spoiler odpowiadający na tytuł książki „Czy mądrości można się nauczyć?”. Tak, można. Czymś zupełnie jednak innym jest ustalenie – jak to robić? Mądrość zgodnie z opisową definicją Sławomira Jarmuża, to pewien zestaw komponentów, które wzmacniając osobowość, pozwolą plastycznie i częściej kierować się właśnie mądrością. Psycholog interesując... Recenzja książki Czy mądrości można się nauczyć?

Fizyka wysokich energii skupia się na stawianiu fundamentalnych pytań o realność – z czego zbudowana jest materia na podstawowym poziomie oraz w jaki sposób powstała. Sięga do kosmologii, mechaniki kwantowej, współczesnych zaawansowanych teorii pola by opisać świat najogólniejszym językiem. Jest trudna, pełna otwartych pytań, jednocześnie formalna... Recenzja książki Jak zrobić szarlotkę od podstaw

Technologia cyfrowa angażuje człowieka na zasadach i z konsekwencjami, których on często nie rozumie. Nie rozumie, bo nie chce, bo tak jest lepiej dla tych, którzy na tym zarabiają, bo stanowi składnik inwigilacji czy jest dość zawiła, jeśli szukać mechanizmów ją tworzących i napędzających. Są książki dla opornych, psychologiczne, filozofujące, po... Recenzja książki Zdrowy umysł w sieci algorytmów

Przygodę życia w nauce może zbudować chyba wyłącznie pasja, ciężka praca i cierpliwość. Przez niemal osiem dekad Edward O. Wilson zgłębiał świat mrówek. Zaczął jako dziecko w przedwojennej Alabamie od buszowania na pobliskich łąkach. Widział dużo, był wszędzie, odkrył sporo i wiedzą biologiczną dzielił się w licznych publikacjach. Jego ostatnia ks... Recenzja książki Opowieści ze świata mrówek

Ludzie lubią opowieści mieszające różne składnik znanego świata realnego i wydumanego – animizacje, antropomorfizacje czy deifikacje. Łatwo o taki wyjątkowy status mitotwórczy osobom, które zrobiły coś ponadprzeciętnego, co rezonuje przez stulecia. Ponieważ w starożytności było się kimś, jeśli zmusiło się innych do akceptacji tego roszczenia jako ... Recenzja książki Filip i Aleksander

Często ciekawe rzeczy, które nam umykają swoją oczywistością, warto przywołać i przepracować poddając weryfikacji stan naszego rozumienia ich istoty. Liczby to takie właśnie konstrukcje, które towarzyszą nam całe życie. O ich koncepcyjnych początkach, reprezentacjach graficznych, poszukiwaniu właściwości i relacji, opowiada książka dwóch zawodowyc... Recenzja książki Liczby. Ich dzieje, rodzaje, własności

Etyka, jako dział filozofii, z reguły operuje konstrukcjami dającymi raczej ogólny teoretyczny obraz problemów, które budują moralny świat codzienności. Czasem taka teoria nie współgra z realiami i potrzebami jednostek. W związku z tym bardzo pozytywnie zaskoczyła mnie formuła książki Jana Hartmana. Jest czytelna, łatwa w przyswojeni i nie sili si... Recenzja książki Etyka życia codziennego

Długa i wyboista podróż czytelnicza za mną! Podobno to rewolucja, podobno redefinicja priorytetów, nowe spojrzenie – przynajmniej takie nadzieje daje tytuł, który jest raczej deklaracją treści na wyrost z pewną dozą megalomanii. Nie znam się na antropologii i archeologii, czasem coś czytam. Stąd nie jestem w stanie zweryfikować stopnia ‘pójścia... Recenzja książki Narodziny wszystkiego

Skoro wciąż nie możemy uzgodnić proporcji ludzkiego uwarunkowania przez biologię i kulturę, to chyba warto ‘problem gender a płeć’ skonfrontować z życiem naszych najbliższych kuzynów człowiekowatych. W kolejnej książce Frans de Waal wkroczył na grząski grunt, gdzie łatwo o nieporozumienia, o nadinterpretacje, o jedno niewłaściwe słowo za dużo. „Ja... Recenzja książki Jak się różnimy?

Słowo ‘rewolucja’, jeśli już ma być odniesione do jakiegokolwiek elementu postępu w wyjaśnianiu mechanizmów świat fizykalnego, kojarzone jest z trzema przemianami w myśleniu. Mechanika klasyczna Galileusza i Newtona ufundowała naukę nowożytną, teoria względności zerwała z absolutnym rozumieniem czasu i przestrzeni, mechanika kwantowa naruszała par... Recenzja książki Struktura rewolucji relatywistycznej i kwantowej w fizyce