Ostatnie zdanie (pomijając umieszczony po nim dodatek metodologiczny) ważnej pracy Adama Leszczyńskiego, brzmi (str. 532): „Polska zaś zmienia się przez stulecia w znacznie mniejszym stopniu, niż się Polakom wydaje”. Co się nam wydaje o nas samych i gdzie tkwimy z konflikcie wynikającym z samooszukiwania się? O tym w sumie opowiada bardzo ci... Recenzja książki Ludowa historia Polski
Kosmologia, jako nauka pytająca o przeszłość i przyszłość wszystkiego co jest, może człowieka onieśmielać ogromem przedmiotu zainteresowania, wprawiać w dumę z wyrwania przyrodzie kolejnego kawałka tajemnicy, ale przede wszystkim ustala ostateczny kontekst. Większość rozpatrywanych w jej ramach scenariuszy nie jest dla Ziemian optymistyczna. Na sz... Recenzja książki Koniec wszystkiego
Warto chyba na początek przywołać fakty o autorce książki, podane przez redaktorów publikacji: „Przed śmiercią zniszczyła swoje fotografie i przygotowała nekrolog do publikacji po pogrzebie: ‘Nie było mnie, byłam, nie ma mnie, nie dbam o to’”. Czy to wynik skromności, buty, rezygnacji, odwagi, mądrości, nihilizmu, …? Według mnie konsekwencja... Recenzja książki Biblia w ręku ateisty
Wszystko wskazuje na to, że nieuchronnie zbliżamy się do poznania tajemnicy życia, choć ostateczny sukces wydaje się być wciąż pieśnią przyszłości – jakbyśmy zmierzali do asymptoty, której nigdy nie uda się przeciąć. Dopiero przywołanie stanu badań atakujących problem z różnych stron na przestrzeni dekad, pozwala realnie ocenić postęp, a ten jest ... Recenzja książki Czym jest życie. Biologia w pięciu krokach
Ostatni tom specyficznej biograficznej trylogii (*) o Tomaszu Cromwellu, sekretarzu króla Henryka VIII, trzyma świetny poziom wcześniejszych części, a momentami szybuje jeszcze wyżej. Znów dostajemy bardzo wnikliwe analizy mechanizmów rządzenia w świecie, w którym suzeren miał władzę nad życiem i śmiercią swoich poddanych. „Lustro i światło” obejm... Recenzja książki Lustro i światło
Ta książka jest jak zawody na przetrwane – wygrywa ten, kto przeczyta z niej więcej stron nim ‘odpadnie’. Na poziomie treści, to piękna (bo z kilku perspektyw udana) próba opisania fascynacji matematyków, ich szaleństwa w badaniu konstrukcji i relacji. Ponieważ w tej nauce liczby są ważne, a liczby pierwsze to esencja liczb, stąd mamy przepis na p... Recenzja książki Obsesja liczb pierwszych. Bernhard Riemann i największy nierozwiązany problem w matematyce
Stany Zjednoczone to oświeceniowy eksperyment z umową, w postaci konstytucji, zawartą przez niewielką grupę bogatych ludzi, którzy chcieli zbudować ustrój z rządem powoływanym w wyniku wyborów opartych na refleksji. Tak sobie zamarzył Alexander Hamilton. Co z tego wyszło, jest tematem książki profesor Jill Lepore "My, naród. Nowa historia Stanów Z... Recenzja książki My, naród. Nowa historia Stanów Zjednoczonych
Ponieważ człowiek lubi zajmować się sobą, to tłumacząc swoją gatunkową aktywność językiem etyki, dochodzi do wniosku, że rządzi nim paradoks. Z jednej strony umiemy i chcemy zachować się dobrze, moralnie i odpowiedzialnie, z drugiej potrafimy bestialsko niszczyć jednostki i grupy należące do naszego gatunku. Zbudowane hipotezy uzasadnienia psycho-... Recenzja książki Paradoks dobra. Dlaczego jesteśmy tak dobrzy, skoro jesteśmy tak źli
„Kłopot z eureką. O co kłócą się fizycy?” to drugie spotkanie dziennikarki Karoliny Głowackiej z astrofizykiem Jean-Pierre Lasotą. Znów, to swoista rozmowa, którą jednak czasem profesor przenosił w formułę wykładu-monologu, a współautorce pozostawało jedynie jednozdaniowo przypominać o swoim istnieniu. To niepotrzebnie deformowało interakcję i dyn... Recenzja książki Kłopoty z Eureką. O co kłócą się fizycy?
Niesłabnąca od lat ciekawość wszystkiego, co związane z waleniami, zderzyła się u mnie z piękną okładką książki „Podglądając wieloryby. Historia i przyszłość gigantów z głębin”. Niestety, lektura okazała się niesatysfakcjonująca, i to na kilku poziomach. Młody (to chyba ważne, o czym niżej) paleontolog Nick Pyenson pozbierał w książce i połączył w... Recenzja książki Podglądając wieloryby. Historia i przyszłość gigantów z głębin
Niemal zawsze zaatakowanie najtrudniejszych zagadek świata kończy się porażką, ale to nie zniechęca naukowców (bo ich nadzieja tkwi tym w niewielkim dopełniającym 'niemal nigdy'). Paul Davies, będąc formalnie fizykiem i kosmologiem, od dłuższego czasu pracuje w zespole, który próbuje dołożyć swój wkład intelektualny w wyjaśnienie tajemnicy życia. ... Recenzja książki Demon w maszynie
Homo sapiens swoje panowanie zawdzięcza wielu przypadkom, które udało mu się przekuć w sukces. Przypadkiem większość gatunków traw rośnie w Eurazji, przypadkiem 55,5 mln lat temu warunki umożliwiły powstanie kopytnych i naczelnych, przypadkiem w dobrym momencie Dekan naparł na Azję, przypadkiem warunki termiczne i tektoniczne Afryki Środkowo-Wscho... Recenzja książki Początki. Opowieść o tym, jak Ziemia nas stworzyła
Bertrand Russell to bez wątpienia jeden z najbardziej przenikliwych umysłów XX wieku. Jego „ABC teorii względności” to krótkie wprowadzenie do podstaw osiągnięć Einsteina dla każdego, napisane, jak autor szczerze przyznał przy innej okazji, dla pieniędzy. Po lekturze mam trzy dość rozbieżne przemyślenia. Pierwsze dotyczy świetnych 70% tekstu – nap... Recenzja książki ABC teorii względności
Tytuł książki Colina Croucha sugerował, że jej treścią będzie analiza kondycji uczelni w relacji do sposobu ich finansowania. Okazało się, że „Psucie wiedzy. Ukryte skutki finansowego zawłaszczania życia” jest o stanie demokracji, z dominującymi mechanizmami rynkowymi zgodnymi z neoliberalizmem, w kontekście wiedzy. Centralnym problemem pracy jest... Recenzja książki Psucie wiedzy. Ukryte skutki finansowego zawłaszczania życia publicznego
Za książki wartościowe uznaję nawet te, z którymi w całości mogę się nie zgadzać, ale które zmuszają do zajęcia stanowiska, bo stoi za nimi ciekawa treść. Intelektualne spotkanie Zygmunta Baumana ze Stanisławem Obirkiem okazało się dla mnie inspiracją do namysłu, niezgody i kilku bardziej ogólnych wniosków. Więc lektura wypadła ciekawie, choć osta... Recenzja książki O Bogu i człowieku. Rozmowy
W ostatnich latach ukazało się w Polsce kilka popularnych książek z astronomii i ogólnie o Wszechświecie i jego tajemnicach. Były miedzy nimi prace lepsze i gorsze. Wyjątkowość tej publikacji, to przede wszystkim znakomicie dobrane środki do osiągnięcia ciekawego celu. Młoda astrofizyczka Jo Dunkley w „Naszym Wszechświecie. Wszystko, co wiemy, cze... Recenzja książki Nasz Wszechświat. Wszystko, co wiemy, czego nie wiemy, i jeszcze więcej
Mam słabość do gotyckich katedr, a akurat na okładce tej książki jest piękna fasada strasburskiej katedry z rozetą, maswerkami, wimpergami i pinaklami. Oglądanie detali architektury gotyckiej mogłaby u mnie trwać godzinami. Takim sposobem okładka znęciła mnie do książki. Do tego tytuł sugerował treść, która od czasu lektury najsłynniejszej powieśc... Recenzja książki Kościół w czasach katedr i krucjat
Znowu ta matematyka? No niestety (oby jednak 'stety'). Dla mnie czytanie takich książek to memento: 'w niewiedzy powstałeś, wciąż w niej przebywasz i tak zostanie'. Ale z drugiej strony, czytając o świecie matematyki, uświadamiam sobie jednak te ograniczenia i za każdym razem, choć trochę, powiększam zrozumienie, uaktywniam jakiś twórczy proces. A... Recenzja książki Alex po drugiej stronie lustra. Jak liczby odzwierciedlają życie, a życie odzwierciedla liczby
Czego uczy nas historia, jeśli założyć, że taki cel dydaktyczny powinna sobie stawiać? Norman Davies swoimi książkami pokazuje, że do lepszego jutra naszego kontynentu może przyczynić się odkłamywanie współczesnych uprzedzeń, stereotypów i napięć zbudowanych zbyt często na niewiedzy o przeszłości Europy. Eseje "Europa między wschodem a zachodem" t... Recenzja książki Europa - między Wschodem a Zachodem
Trzymamy w dłoni kostkę lodu (*). Dzielimy ją na pół, następne jeszcze raz i jeszcze raz. Ile razy da się ją tak dzielić i jak będzie wyglądał jej najmniejszy element - czym on będzie, jakich rozmiarów tego czegoś należy się spodziewać? Z innej strony. Leży kamień, podnosimy go. Co tak naprawdę czujemy - czym to odczucie jest, z czego ono wynika? ... Recenzja książki Masa. Od greckich atomów do pól kwantowych
Podręczniki historii z reguły zaczynają się od świadectwo opartych już głównie na piśmie, któremu udało się dotrwać do naszych czasów. Okres wcześniejszy, to z reguły opowieść paleoantropologiczna operująca w mrokach setek tysięcy lat, a sam holocen przestaje być interesujący. Z jednej strony dominuje więc narracja biologiczna, z drugiej hermeneut... Recenzja książki Jak udomowiono człowieka. U początków historii pierwszych państw
Zacznę od spoilera: Gajusz Juliusz Cezar zginął zasztyletowany w rzymskim Senacie. Bohater biografii Adriana Goldsworthy’ego za życia dokonał wielu wartościowych, dyskusyjnych i okrutnych rzeczy. Przez następne dwa milenia stanowił punkt odniesienia edukacji militarnej, inspirację literackich postaw dramatycznych i wzorzec tęsknot władców, by p... Recenzja książki Cezar. Życie giganta
Rodzic ślęczy nad rachunkami (opłatami, które każde gospodarstwo domowe wykonuje okresowo). Przychodzi dziecko i domaga się wyjścia na spacer. Rodzic podirytowany odrzuca prośbę zasłaniając się brakiem czasu. Dziecko stwierdza z żalem, że nie rachunki są celem życia - są obowiązkiem, konsekwencją pewnych ustaleń, nad które czasem trzeba się wznieś... Recenzja książki Wielkie spory w fizyce kwantowej
W 2021 minie 150 lat od pierwszego wydania „O pochodzeniu człowieka i doborze w odniesieniu do płci” – drugiej, bardziej kontrowersyjnej choć i mniej znanej, fundamentalnej pracy Karola Darwina. Choć nieformalnie, to jednak książka hiszpańskiego paleoantropologa Juana Luisa Arsuagi jest wielowątkową próbą odniesienia się do tej rocznicy poprzez uc... Recenzja książki Życie. Fascynująca podróż przez 4 miliardy lat
Minęły już czasy, gdy naukę uprawiało się w pojedynkę. Proste problemy wynikające z podstawowej manifestacji przyrodniczej zostały rozpracowane. Osiągnięcie większej unifikacji i głębszego zrozumienia przyczyn wymaga dużych zasobów ludzkich i sprzętowych. To, czego nie wiemy nie jest jednak detalem, wysublimowanym dodatkiem czy mało interesującym ... Recenzja książki Fale grawitacyjne. Nowa era astrofizyki