Bestsellery, których na początku nikt nie chciał wydać

Może nie każdemu przyświeca marzenie o światowej sławie, ale każdy twórca chciałby mieć poczucie, że jego praca jest lubiana i doceniana. Spotkanie się z odrzuceniem, a czasami też z przykrymi słowami, potrafi zniechęcić do dalszych prób. Warto mimo wszystko uzbroić się w cierpliwość i walczyć do skutku. Niejeden światowej sławy pisarz poczuł najpierw gorzki smak odrzucenia, by móc później zatriumfować.

Zacznijmy od klasycznej pozycji - w końcu książki o przygodach młodego czarodzieja są jednymi z najpopularniejszych na całym świecie. „Harry Potter i kamień filozoficzny” został przetłumaczony na siedemdziesiąt języków i szacuje się, że J.K. Rowling zarobiła na powieści około 2 miliardów dolarów. Jednak wydanie tej książki wcale nie było takie łatwe! Proces poszukiwania wydawcy trwał ponad rok, a powieść odrzucano aż 12 razy. Kiedy ostatecznie Bloomsbury zgodziło się na publikację, autorce postawiono konkretne warunki współpracy - między innymi na okładce nie mogło pojawić się jej imię.



Zakładano, że Harry Potter jest powieścią dla chłopców, więc lepiej będzie ukryć płeć autorki. Rowling nie wróżono sukcesu, ona się jednak nie poddała. Na całe szczęście! Co ciekawe, Rowling spotkała się z wielokrotną odmową również lata po wydaniu historii o Harrym Potterze. Miało to miejsce, kiedy chciała wydać kryminał “Wołanie kukułki” pod pseudonimem Roberta Galbraitha.

William Golding otrzymał w 1983 roku nagrodę Nobla za „powieści, które pomagają zrozumieć warunki funkcjonowania człowieka we współczesnym świecie”. Mimo to jego twórczość nie była początkowo tak doceniania i miał spore problemy ze znalezieniem wydawnictwa, które będzie chciało z nim współpracować. Książka „Władca much” została odrzucona u wielu wydawców, a autorowi zarzucono tworzenie nudnej treści. Dopiero Faber&Faber dało szansę książce, choć jednocześnie nie wiązali z nią zbyt wielkich nadziei.


“Władca much” – kadr z filmu

Powieść Tolkiena była pisana na zamówienie wydawnictwa Allen&Unwin, które było zainteresowane dalszą współpracą po świetnych wynikach „Hobbita”. Ukazał się on we wrześniu 1937 roku w nakładzie 1500 egzemplarzy, ale już w grudniu konieczne było drugie wydanie. W grudniu 1937 wydawnictwo Allen&Unwin zamówiło u Tolkiena kolejną część historii. Jednak, kiedy autor przedstawił im gotowy utwór, spotkał się z odmową. Dlaczego? Przede wszystkim Tolkien wrócił z gotową książką dopiero po kilkunastu latach, a w tym czasie zdążyli się zmienić właściciele wydawnictwa. Stanley Unwin, z którym Tolkien współpracował przy „Hobbicie", zdążył przejść na emeryturę. Jego miejsce zajął syn Rayner. Wydawałoby się, że to dobrze wróży, ponieważ to właśnie zdanie dziesięcioletniego Raynera wpłynęło na to, że „Hobbit” został wydany. Co ciekawe, ówczesna opinia młodego recenzenta brzmiała: „Książka powinna się spodobać dzieciom w wieku od 5 do 9 lat". Wydaje się więc jasne, że Rayner miał pewne obiekcje już względem Hobbita i zarzucał mu dziecinność. Gdy Tolkien przedstawił w wydawnictwie “Władcę Pierścieni”, Rayner (już 26-letni) nie był pewien co do publikacji. Miał poczucie, że książka nie nadawała się ani dla dzieci, ani dla dorosłych.



W tym czasie Tolkien zwrócił się do wydawnictwa Collins, wierząc, że nie będzie ono miało obiekcji względem utworu. Jednak zażądano tam od autora znacznego skrócenia treści, na co Tolkien nie mógł się zgodzić. Wrócił więc do Raynera Unwina, który za radą ojca zdecydował się wydać książkę. „Władca pierścieni” został jednak opublikowany w małym nakładzie i skierowany tylko do osób, które są zainteresowane średniowieczem oraz eksperymentalną lingwistyką. Prawdziwe zainteresowanie książką pojawiło się dopiero w latach 60, kiedy na rynku pojawiła się jej nieautoryzowana kopia skierowana do studentów.

To kolejna książka, którą dziś uznajemy za klasyk literatury, a która miała bardzo duże problemy z wydaniem. Tematyka „Lolity” sprawiła, że publikacja była bardzo problematyczna. Sam Nabokov obawiał się wydawania książki pod swoim nazwiskiem. Na żadnym z maszynopisów przekazywanych do wydawnictw nie pojawiło się nazwisko autora, a wydawcy musieli podpisywać zobowiązanie o nieujawnieniu danych twórcy. Dodatkowo wszystkie egzemplarze były przekazywane osobiście, bo wysłanie ich pocztą mogłoby naruszyć przepisy ustawy Comstocka. Mówiła ona o tym, że wysyłanie pocztą erotycznych treści jest przestępstwem.



Nabokov niejednokrotnie usłyszał, że jego książka jest odrażająca i nigdy nie powinna zostać wydana. Wydawcy bali się przede wszystkim o swoją renomę, która mogłaby zostać utracona w przypadku wydania tak kontrowersyjnej książki. Ostatecznie, po kolejnych odmowach, autor zdecydował się szukać współpracy poza granicami Stanów Zjednoczonych, a agentowi, który byłby w stanie mu pomóc, był gotowy zaoferować aż 25% zysku. Agentka literacka Doussia Ergaz znalazła gotowe na współpracę francuskie wydawnictwo Olympia Press, które specjalizowało się wówczas w wydawaniu treści pornograficznych. Warunkiem współpracy ze strony wydawnictwa było to, żeby na okładce pojawiło się prawdziwe imię i nazwisko autora, na co Nabokov przystał.

Trudno sobie wyobrazić, że król mrożącej krew w żyłach literatury, mógł mieć kiedyś problemy z wydaniem książki. Pierwsza opublikowana książka Kinga to słynna “Carrie”, która początkowo (o, dziwo) miała być opowiadaniem, lecz jej długość uległa zmianie w trakcie pracy. Jest to swoją drogą dość zabawne, jeśli spojrzymy dziś na formaty jego książek. Z „Carrie” sam King miał od początku pewien problem - porzucił jej pisanie jeszcze przed końcem, bo treść go nie satysfakcjonowała. Do powrotu do pisania zmotywowała go żona. Jednak ostatecznie książka została odrzucona przez trzydziestu wydawców! W takiej sytuacji trudno zachować cierpliwość i wiarę w siebie.



Jeden z wydawców powiedział Kingowi, że science fiction, które zajmuje się antyutopią, się nie sprzedaje. W końcu wydawnictwo Doubleday zdecydowało się na publikację. Sprzedało się 13 tysięcy książek w twardej oprawie, a King dostał za swoją pracę tylko 2,5 tysiąca dolarów. Dopiero kiedy Signet Books kupiło prawa do książki i wydało ją w miękkiej oprawie, King mógł się cieszyć prawdziwym sukcesem. Szacuje się, że „Carrie” sprzedała się w ok. 350-milionowym nakładzie.

Mało brakowało a książka, która przyniosła autorce sławę, nie ujrzałaby światła dziennego. Była ona konsekwentnie odrzucana przez niemal czterdziestu wydawców. Kiedy jednak w końcu dano szansę publikacji, “Przeminęło z wiatrem” okazało się bestsellerem. W 1937 została nagrodzona Pulitzerem, a dwa lata później nakręcono na jej podstawie słynny film. Do dzisiaj sprzedano około 30 milionów egzemplarzy książki!

Czy to jedyni twórcy, którzy spotkali się z odrzuceniem? Skądże, było ich znacznie więcej! Louisa M. Alcott usłyszała, że “Małe kobietki” są nudne, a ona powinna zająć się nauczaniem, zamiast literaturą. Yann Martel, twórca “Życie Pi” zanim dostał Bookera, został odrzucony w pięciu wydawnictwach. Z kolei George Orwell, chcąc wydać “Folwark zwierzęcy” usłyszał podobno, że sprzedaż historii o zwierzętach jest w USA niemożliwa. Problem ze znalezieniem chętnego do współpracy wydawnictwa miał również Paulo Coelho, gdy napisał “Alchemika”. Co ciekawe, krążą również legendy o tym, jak często były odrzucane książki C.S. Lewis’a. Mówi się nawet o 800 wydawnictwach, które odmówiły mu współpracy. Prawda jest jednak taka, że Lewis mimo tego, że często był krytykowany, to wydawców znajdował dość szybko. Na publikację jego pierwszej książki zgodził się drugi z kolei wydawca.