Niewiedza

Dwójka emigrantów po 20 latach wraca do swojej ojczyzny. Można powiedzieć za Heraklitem: "dwa razy nie można wejść do tej samej rzeki". Czasu nie da się cofnąć, ani zmian, które w nas zachodzą. Na ile jesteśmy tymi samymi ludźmi po 20 latach? Zapamiętujemy tylko chwile, z których snujemy opowieści o przeszłości. Chwile, które dotyczą nas, ale mogą być pominięte przez innych. Dlaczego te chwile? Jesteśmy bardzo samotni, pragniemy, aby nas słuchano, ale nie potrafimy sami słuchać. Dlaczego ktoś ma się interesować nami, skoro mnie nie interesuje ten drugi człowiek.
Ciekawe są rozważania o tym kiedy muzyka staje się hałasem. Muzyka, która powinna być przyjemnością staje się szumem, staje się naszym wrogiem. Czy można to odnieść do innych rzeczy, kiedy coś nie jest naszym wyborem? Powiązana z tym jest postać Schonberga i pytanie: Czy powinniśmy być tu i teraz, czy liczy się tylko przyszłość?
Ciekawą postacią jest w tej książce Arnold Schoneberg niemiecki Żyd skazany na zagładę, a mimo to mówiący, że dzięki niemu muzyka niemiecka będzie panować nad światem. Kiedyś oglądałam sztukę w telewizji, gdzie młody Żyd opowiada o pokoleniu, które musiało uciekać z Niemiec przed śmiercią. Opowiada, że ci ludzie skazani przez Niemcy na śmierć czują się dalej bardziej Niemcami niż Żydami. Kim są bohaterowie, którzy przez dwadzieścia lat mieszkali w innym kraju, bez możliwości kontaktu? Muszą odpowiedzieć na pytanie, czy nadal są Czechami, a jeżeli nie, to kim?
Jest to obszar ni...

Powieść, od której spodziewałam się jedynie trudów emigranta wracającego do kraju, jaki przestał być jego, okazała się skomplikowaną wiwisekcją dusz ludzi zagubionych między granicami oraz relacjami. Czymś znacznie bardziej rozbudowanym niż niewielka objętość książki pozwalała. Gdzieś między wydarzeniami przeszłymi oraz teraźniejszymi obecna była sztuka wysoka oraz niska, a nastroje wstających z kolan Czech, zostały nakreślone starannie, choć stanowiły jedynie tło. Tło dla losów dwójki ludzi, kobiety i mężczyźny, oraz osób, które w jakimś stopniu były dla nich ważne. Wiele w tym samotności oraz wyobcowania, prób rozliczenia przeszłości oraz uciekania od niej. Wszystko to jest opisane z delikatnością, która nie ucieka przed dosadnością. Między fabułą oddechy łapie się sztuką, filozofią, zatrzymaniem i spojrzeniem na otoczenie. Bywa pięknie i bywa ciężko, co stanowi mieszankę z ogromnym potencjałem, który to styl autora w pełni wykorzystuje.

Jeśli właśnie tak wyglądają tytuły Kundery, to znalazłam kolejnego autora do kolekcji tych, których czytam chętnie i wielokrotnie wracam do ich dzieł. Ukazanie wyobcowania w znajomej scenerii? Oczekiwania ludzi wobec emigrantów? Unikanie tematu życia nieobecnych, jakby nic poza tu i teraz nie istniało? Potrzeba wolności? Zapełnianie pustki kolejnymi relacjami? Uzależniające uczucie lub relacja dla stabilności? Rewelacja!

przekł. Marek Bieńczyk

Kilka...

Jeśli chodzi o sam koncept czytania, to można uznać książkę za dość mocno wielowątkową. Uważam tak dlatego, gdyż co prawda od razu czytamy tu o dwójce imigrantów, którzy chcą powrócić do swojego domu i zaraz rozpoczynamy serię historycznych wytycznych jakie panowały w czasie, który był przedstawiony. Mamy notatki o komunizmie, wojnie jaka panowała w jakim kraju i kiedy się zakończyła i ponownie dalszą wzmiankę o tym, że postaciom udało się dostać do ojczyzny. Czytamy o tym co widzą inaczej, co się zmieniło i ponownie wchodzimy na drogi czasów typowo historycznych, które głoszą jak kiedyś te miejsca wyglądały, kto rządził, jak traktowano ludzi oraz jak dana osoba została wychowana zaznaczając nazwy narodowości. Wchodzimy na szalę wspomnień z dzieciństwa, następnie w scenę, gdzie córka przedstawia swojego przyjaciela matce, tu rozmawiają o ich różnych językach, gdyż są innych narodowości, o tym jak trudno jest im się porozumieć oraz o tym, że on chciałby, aby ona opowiedziała mu o mieście, gdzie się urodziła. Tutaj mamy wtrącenie tego jak ludzie kogo klasyfikują, jak przypinają im łatki na podstawie własnych obserwacji i jak jest im z tego powodu źle. Mieliśmy tu nieco filozofowania na temat tego, że postacie nie chcą się przyznawać do tego skąd pochodzą, nie uważają tego miejsca jako własne ze względów podłego traktowania. Ciężko miałam określić, czy autor chciał podkreślić, że źle iż nie przyznają się do tego skąd są, czy że nasz dom tak naprawdę zależy od tego gdzie jes...