Nagroda Fundacji im. Kościelskich

Nagroda Fundacji im. Kościelskich (zwana także Nagrodą Kościelskich) – polska nagroda literacka, przyznawana od 1962 przez Fundację im. Kościelskich z siedzibą w Genewie. Fundacja im. Kościelskich powstała na mocy testamentu zmarłej w lipcu 1959 Moniki Kościelskiej, wdowy po Władysławie Auguście Kościelskim, wydawcy, poecie i mecenasie sztuki. Celem fundacji jest wspieranie rozwoju literatury i poezji polskiej poprzez przyznawanie nagród młodym twórcom polskim (głównie pisarzom i krytykom literackim), którzy nie ukończyli 40. roku życia (w kilku wypadkach odstąpiono od tego wymogu), zamieszkałym w kraju lub na emigracji. Laureatów wybiera jury, powoływane przez Radę Fundacji, w której zasiadali m.in. Kajetan Dzierżykraj-Morawski, Konstanty Jeleński, Zygmunt Estreicher, Krzysztof Górski, Maria Danilewicz-Zielińska, Jan Błoński, Maciej Morawski, Andrzej Vincenz, Jacek Woźniakowski oraz przez krótki czas Jan Parandowski i Ludwik Hieronim Morstin, którzy ustąpili z funkcji ze względu na niemożność wyjazdu z Polski i uczestniczenia w jej obradach. W skład jury wchodzą członkowie Rady oraz znawcy polskiej literatury współczesnej. Wszystkie funkcje w Radzie Fundacji i jury są pełnione honorowo. Źródłem finansowania fundacji są pozostałości po dawnej fortunie Kościelskich. Wartość finansowa nagrody zmienia się co roku, zależnie od wysokości dochodów z papierów wartościowych oraz liczby laureatów. Fundacja kontynuuje tradycje mecenatu artystycznego, zapoczątkowane przez Władysława Kościelskiego (1819-1895), znanego jako Sefer Paşa, który dorobił się ogromnego majątku. Odziedziczył go przyszły teść założycielki fundacji, Józef (1845-1911), działacz polityczny, poeta i dramaturg. Był twórcą i długoletnim przewodniczącym Towarzystwa Literatów i Dziennikarzy Polskich w zaborze pruskim, prowadził też w szeroką działalność oświatowo-kulturalną. Jego syn, Władysław August (1886-1933), poeta, tłumacz i wydawca, również dał się poznać jako mecenas sztuki i literatury. Jedyny syn Władysława Augusta i Moniki Kościelskich, Wojciech, zmarł w młodym wieku (1947), będąc ostatnim przedstawicielem tej linii rodziny. Fundacja Kościelskich jest instytucją bardzo zasłużoną dla kultury polskiej. Przyznawane przez nią wyróżnienie stanowi najwyższą poza granicami kraju, stałą, polską nagrodę literacką. Do ponad stuosobowego grona jej laureatów należą najwybitniejsi polscy prozaicy, poeci i krytycy literaccy. Do 1989 uroczystość wręczenia nagrody odbywała się w Genewie, a później na przemian w Warszawie i Krakowie oraz w wielkopolskim Miłosławiu (w pałacu, będącym dawną własnością Kościelskich). Obecnie w skład jury m.in. wchodzą: François Rosset (przewodniczący), Anna Estreicher, Ewa Bieńkowska, Włodzimierz Bolecki, Jerzy Jarzębski, Jacek Sygnarski, Tomasz Różycki, Ewa Zając i Jan Zieliński.