Lata

Co by tu powiedzieć o tej książce, co nie zostało jeszcze napisane? Chyba tylko to, że mimo oryginalnej formy, wybranej przez autorkę czytałam ją z zapartym tchem, bo miałam wrażenie, że dotyczy także mojego życia. Chociaż Annie Ernaux jest o 20 lat starsza ode mnie i dorastała w innym miejscu Europy- uchwyciła pewne uniwersalne zjawiska. Przypisy pojawiające się na dole stron były dla mnie wystarczające, bo wiele wydarzeń z XX- wiecznej historii Francji i świata pamiętam. Analogiczne toczyły się w Polsce, może tylko w innej kolejności… Odbyłam sentymentalną, skłaniającą do refleksji podróż przez kawał minionego wieku, aż do roku 2006, spojoną historią jednej kobiety uwiecznianej na kolejnych fotografiach- autorki właśnie. Nacechowaną poczuciem nieuchronnego przemijania. Pisarka napisała pod koniec, że książką tą chciała „pochwycić światło opromieniające nieobecne już twarze… światło, które było w opowieściach o niedzielach dzieciństwa i nie przestało osadzać się na rzeczach i zdarzeniach, gdy tylko się je przeżyło, światło minione. Uratować”. I to jej się udało.

Autorka wybrała bardzo ciekawy sposób ukazania losu wspólnego, poprzez opisanie życia jednostki. Choć żyjemy w innym kraju, zmieniają się pokolenia, kontekst historyczno-kulturowy jest inny, to mam wrażenie, że Ernaux udało się uchwycić bolączki uniwersalne dla większości kobiet.

Zupełnie niezwykła, zachwycająca forma opisania czasu, w którym się było, którego się doświadczyło. A dodatkowo refleksyjny komentarz do rzeczywistości, nierzadko zabawny, jak chociażby ten o handlowej presji zbliżających się świąt Bożego Narodzenia skutkującej pragnieniem, by „zasnąć pod koniec listopada i obudzić się dopiero na początku następnego roku” 😊. Także zapis pewnego światopoglądu, a w tle zmieniająca się Francja. Delicje.

"W miarę jak przejdą tygodnie, a my będziemy jeździć ciągle tymi samymi trasami i parkować ciągle w tym samym miejscu, zniknie wreszcie poczucie dziwności. Odkryjemy ze zdumieniem, że poruszamy się w kręgu tej ogromnej i niedookreślonej populacji, której niewyraźny szum unoszący się rano i wieczorem nad autostradami zdaje się przepełniać nas niewidoczną, lecz pewną realnością (...) doświadczymy wzniosłego uczucia, że stanowimy część tego olbrzymiego, gorączkowego życia, jakby spotkał nas osobisty awans."

Annie Ernaux - francuska pisarka, nagrodzona Noblem w 2022 roku w swojej autobiograficznej powieści "Lata" zabiera nas w sentymentalną podróż po czasach, w których żyła. Zaczynając od lat 40. XX wieku po pierwsze lata XXI wieku. Jest to bardzo osobista historia, pełna fragmentów wspomnień, życiowych refleksji autorki jednocześnie połączona z historią społeczeństwa, które rozwija się, zmienia razem z nią. Marzenia, oczekiwania, złudzenia, rozczarowania pozostawiły ślady, które Ernaux kreśli w "Latach".

Jedni będą tą książką zachwyceni, dla innych może być nudna. Zwykle tak jest jeśli mamy do czynienia z czymś na kształt pamiętnika/eseju/reportażu, pomieszanych opowieści z życia, urywek, flashbacków. Do mnie akurat trafiła ta forma. Lubię poczuć nostalgię.

W prozie Ernaux jest coś uniwersalnego choć dzielą mnie od niej lata, miejsca, pokolenia, wychowanie i wiele innych aspektów. W jakiś sposób jej spostrzeżenia były dla mnie celne, ponadczasowe....