Siekierezada

,,Coraz więcej ludzi, a mniej człowieka''. Melodyjna opowieść o leśnych dziadach pracujących od wczesnej jutrzenki do późnej nocy. Człowiek z północy rusza pociągiem do głuchej wsi, gdzie otrzymuje posadę rębacza drzew. Przed wyruszeniem w rejs pozostaje świadkiem wypadku kolejowego, Ktoś wpadł pod koła - gawiedź kreuje go na bohatera w imieniu Zbyszka Cybulskiego z ,,Popiołu i diament'', który zginął śmiercią tragiczną, lecz romantyczną. Na miejscu dowiaduje się, że wielu pracowników zatrzymało się na krótko, ponieważ praca w lesie należy do najbardziej obciążających i wykańczających - górale przepijali wypłaty, a tutejsi przywykli, że nikt nie przyjeżdża na stałe. Główna postać nosi w sobie znamiona straconych kochanków, który kobietę widuje w oparach mgły, i kto wie, czy przyjazd do leśnej głuszy nie jest zbawieniem dla gościa z bydgoszczańskich regionów. Miłość wyznaje w ciszy, pośród linii drzew, gdzie ukochaną kołysze w gałązkach.

,,Siekierezada'' operuje związkami metafizycznymi, Edward Stachura co rusz odnosi się do poezji wyklętych, linijki przesiąknięte goryczą i dymem, a za dymem pragnienie, którego nie sposób spełnić. Z początku myślałem, że będzie to historia o trudach leśniczych czy traumie Janka, natomiast jestem zaskoczony, że w głównej mierze podąża za niespełnieniem i porażką uczuciową. Protagonista skrywa uczucia, ma swoje tajemnice, przed którymi nie ucieknie. Pozostaje sam ze sobą, ze swoją urojoną kobietą zza mgły. Wszelkie ślady wskazują n...

Janek Pradera, młody poeta, opuszcza miasto, dotychczasowe życie, cywilizację, którą jest zawiedziony i rozczarowany, osobiste problemy i wspomnienia i… wyjeżdża w Bieszczady, gdzie zatrudnia się przy wyrębie lasu, żyje wśród drwali, ludzi prostych, nawet bardzo prostych. Nic nowego, prawda? Lucjan Rydel też miał ciągoty przaśno-siermiężne.

W latach siedemdziesiątych dwudziestego wieku mogła być sobie „Siekierezada” powieścią kultową, bo dopatrywaliśmy się w niej aluzji do ucieczki z PRL-owskiej rzeczywistości, ale czy faktycznie to właśnie autor miał na myśli? Wątpię…

Dziś „Siekierezadę” czyta się już inaczej. Odniesienia do „komuny” zatarły się w pamięci, młodsze pokolenie jest od nich w ogóle wolne, a w takim razie wydaje się ona pięknie napisaną, ale w sumie powieścią o oczekiwaniu, nadziei, że nowe środowisko, praca, otoczenie, ludzie, nowe miejsce rozwiąże wszystkie problemy. Miejsce to tylko miejsce, do każdego miejsca zabieramy samych siebie.

Charakterystyczny, w pełnym rozkwicie, godny uwagi sam w sobie jest styl pisarstwa Stachury. Jego narodziny i rozwój prześledzić można w „Opowiadaniach”.

''Jeno wyjmij mi z tych oczu
szkło bolesne - obraz dni,
które czaszki białe toczy
przez płonące łąki krwi.
Jeno odmień czas kaleki..''

To jedna z tych książek o których mówię ''piękna'', piękna tą pięknością wzniosłą, poetycką, a jednocześnie tą zwyczajną, ludzką. Tą oszczędnością w zdarzeniach i słowach, a rozbuchaną w myślach i emocjach i bólu...Bólu życia, bólu śmierci. Bólu takiego, że aż włosy bolą na głowie...I jeszcze ''Kocham Cię moja gałązko jabłoni''...

I tylko ten dym, ta mgła....