sobota, 14 stycznia 2023

Człowiek według pewnego fizyka

W 1950 Einstein miał napisać do znajomego rabina (*):

Człowiek jest częścią całości, którą nazywamy ‘Wszechświatem’, częścią ograniczoną w czasie i przestrzeni. Człowiek doświadcza siebie samego, swoich myśli i uczuć, jako czegoś odrębnego od reszty – jest to rodzaj złudzenia optycznego świadomości. To złudzenie jest dla nas rodzajem więzienia, ograniczając nas do osobistych pragnień i związków uczuciowych z kilkoma najbliższymi osobami. Naszym zadaniem jest wyzwolić się z tego więzienia poszerzając obszar naszego zrozumienia i współczucia, aż ogarnie on wszystkie żyjące istoty i całą naturę w jej pięknie. Nikt nie jest w stanie tego w pełni osiągnąć, ale wysiłek w tym kierunku jest sam w sobie częścią wyzwolenia i podstawą wewnętrznego bezpieczeństwa.

(*) Myśl przywołał ostatnio jeden z fizyków w swoim komentarzu do bieżących wydarzeń. W dość autorytatywnej książce "Einstein w cytatach. Pełne wydanie" (Poltex 2014) nie znalazłem tych zdań. Są tam jednak co najmniej dwie wypowiedzi, które w dużym stopniu oddają sens przywołanego cytatu. Nawet jeśli Einstein tego nie powiedział, to mógłby (mógłby chcieć napisać, zgodziłby się z tym).

× 13

Komentarze

@almos · prawie 2 lata temu

Piękny cytat, brzmi trochę buddyjsko.

× 6

Komentarze (1)

@Carmel-by-the-Sea · prawie 2 lata temu

To fakt. Nie bez powodu chyba buddyzm pociąga część fizyków (jeśli jakaś deklaracja religijna u nich powstaje).

× 6

@jatymyoni · prawie 2 lata temu

Ciekawy cytat, ale stwierdzenie, że związki uczuciowe z najbliższymi osobami są więzieniem, mnie niepokoi.

× 2

Komentarze (4)

@Carmel-by-the-Sea · prawie 2 lata temu

Niepokojące jest.
Ale nie zgadzam się z tym, co napisałaś. Więzieniem (złudzeniem) jest poczucie naszej wyjątkowości, a nie rodzina i bliskie nam otoczenie.
Relacje z bliskimi, antropocentryzm, perspektywa wybiórcza są raczej NIEWYSTARCZAJĄCE, według mojego rozumienia tych zdań.

× 3

@jatymyoni · prawie 2 lata temu

Czy doświadczanie siebie samego jako odrębnego umysłu od całej reszty uniemożliwia nam poszerzenia nam zrozumienia i współczucia dla wszystkich istot żyjących?

× 1

@Carmel-by-the-Sea · prawie 2 lata temu

Według mnie, już zrozumienie człowieczeństwa wymaga odniesienie go do czegoś. co nim nie jest, czyli do całej reszty.
Nie wiem czy uniemożliwia, ale zapewne utrudnia. Poza tym fakt, że nie jesteśmy składnikiem niezbędnym dla świata (to moje założenie) oznacza, że warto się wyzbyć wielu uprzedzeń typowo ludzkich, wtedy więcej się widzi. Nasza narracja, miłość własna są zasadniczo zaściankowe.

Cały ten cytat jest chyba polemiką z wizją: 'człowiek jest miarą wszechrzeczy'

× 1

@jatymyoni · prawie 2 lata temu

Pascal mówił, że "człowiek jest myślącą trzciną", a więc jest częścią przyrody, ale się czymś wyróżnia. Właściwie można się zastanawiać, co jest składnikiem niezbędnym dla świata. Okazuje się, że nie ma istot niezbędnych dla świata. Natomiast człowiek zadaje sobie to pytanie i szuka swojego miejsca na nim, zadaje pytanie o sens tego świata.

× 3