Grona gniewu

Jak bym był Amerykaninem, byłbym zagorzałym demokratą. Ta powieść tylko mnie w tym utwierdziła. Nie dziwi mnie też to, że Steinbecka FBI pod wodzą Hoovera inwigilowało jako podejrzanego o komunizm. Ale chrzanić to. Książka bliska ludzi, książka normalna i ponadczasowa tak naprawdę. I dziś w USA banki, a raczej te bezosobowe i wiecznie głodne potwory, wykańczają statystycznych, co zresztą pięknie zobrazował Barack Obama w swojej autobiografii. I u niego, i u Steinbecka mogłoby jednak być trochę krócej. Czuję się zmęczony lekturą, niemniej ukontentowany jej jakością.

Stany Zjednoczone, lata 30. XX wieku. Wielki Kryzys zbiera tragiczne żniwo. Kraj pogrąża się w biedzie, lawinowo rośnie liczba zadłużonych rolników masowo wysiedlanych ze swoich rodzinnych stron przez brak możliwości spłaty swoich długów. Wielu z nich w poszukiwaniu pracy decyduje się na opuszczenie rodzinnej Oklahomy i przeniesienie się do oddalonej o setki kilometrów sąsiedniej Kalifornii ale - jak się później okazuje - kalifornijska rzeczywistość nie ma nic wspólnego z krainą mlekiem i miodem płynącej, znanej im z reklamowych ulotek...

Moje wrażenia z lektury "Na wschód od Edenu" przeczytanej już jakiś czas temu, uplasowały się dużo poniżej oczekiwań. Nie wiem dlaczego mi ta powieść nie podpasowała, kompletnie jej nie czułam więc możliwe, że jeszcze wtedy do niej nie dojrzałam. Może za jakiś czas ponownie do niej wrócę z zamiarem przekonania się czy po "Gronach gniewu" mój odbiór okaże się inny i lepszy. Chciałabym, bo "Grona....' mimo, że niełatwe w odbiorze, to przez wzgląd na wagę poruszonej tutaj tematyki jak i sposób jej przekazania, ukazujący spektrum dramatu ludzkiej jednostki, skrzywdzonej głodem, bezradnością i ogromnym wyzyskiem, zasługuje na moje najwyższe uznanie a przecież to temat ciągle na czasie, może już nie tak kontrowersyjny jak w tamtych czasach ale ciągle aktualny.

Steinbeck pisze prosto, oszczędnie a przy tym realistycznie aż do bólu i mimo poczucia ludzkiej bezsilności, która wyziera z większości kart tej książki, nie pozbawia ...

Literatura wybitna. Rozumiem zachwyty i Nobla. Choć gdybym nie była na nią merytorycznie gotowa, nie dałaby mi tyle satysfakcji. Przygotowałam się przez przypadek. Podczas czytania „Gdzie poniesie wiatr” zafrapował mnie temat kryzysu gospodarczego w Ameryce w latach 30.
Już książka Kristin Hannah przyniosła mi dużo informacji, ale sprowokowała mnie również do postudiowania tematu.

Mój Boże! Ależ się tym ludziom czasy trafiły! Z największym kryzysem w historii kapitalizmu. Szperałam w sieci i odkrywałam Amerykę. Dlatego przy „Gronach gniewu” zanurzyłam się w czasy, które już nie były mi obce.
Z Wielkim Kryzysem, Dust Bowl’em, bankructwami, głodem, chłodem, utratą domów i godności. Z powoli traconą nadzieją na pełny brzuch i lepsze jutro, na wymarzony mały biały domek i przede wszystkim na godnie opłacaną pracę.

Obie ksiąźki są dla mnie wartościowe, ukazują kawałek mało znanej poza Ameryką historii - losy wędrownych robotników w czasach kryzysu oraz mechanizmy, wskutek których do tego doszło. W obu autorzy przeczołgali swoich bohaterów i zafundowali im koszmar.
Ale to „Grona...” bardziej zagrały mi na emocjach, to w tej powieści poczułam pasję i gniew Steinbecka i jego zaangażowanie uczuciowe. Podobno autor przygotowując się do napisania książki zamieszkał na jakiś czas w obozach Oklaków (zwanych Hoovervilles) i pracował z nimi przy zbiorach. Stąd jego opisy pochodzą z bezpośrednich obserwacji, a nie z po prostu lepiej, czy gorzej zrobionego r...

Przez chwilę wahałem się nad wyższą oceną, ale po przeczytaniu zakończenia wystawię jednak 7/10. Niestety, powieść nie tak dobra, jak "Na wschód od Edenu", ale też nie mogłem zbyt wiele wymagać, skoro porównywałem "Grona gniewu" do najlepszej książki amerykańskiej, jaką w życiu czytałem.
Realizm w ukazaniu tej nowożytnej wędrówki ludów, a także przedstawienie relacji w rodzinie Joadów, to główne zalety książki. Owszem, jest dalej o krytyce kapitalizmu, są rzucające się w oczy biblijne analogie, do niektórych postaci można się naprawdę przywiązać, ale z drugiej strony jest to powieść strasznie rozwleczona.
Bohaterzy zazwyczaj mają jedną przypisaną przez autora rolę, którą z uporem maniaka wałkują przy niemal każdej sposobności. Po co mi czytać kolejny raz gadaninę Ala, że się najmie na mechanika, albo jak stryj John bełkocze o swoich grzechach. Rose będzie nawijać o tym, że jej źle i co sobie w Kalifornii kupią, a jej chłop truje o studiach wieczorowych. Non stop. Do znudzenia.
Cokolwiek mylące może być twierdzenie, że głównym bohaterem jest tu Tom. Co to, to nie! Matka Joad to postać charyzmatyczna, motor napędowy całej rodziny. Dobrze wie, że przetrwają tylko w grupie i desperacko walczy z przeciwnościami, które na nich spadają. Widzimy tu też ciekawą transformację, jak ojciec, do tej pory głowa rodziny, karłowacieje do rozmiarów biernego wykonawcy rozkazów matki.
Narracja jest świetna, a pojawiające się co jakiś czas fragmenty niezwiązane z osią fabular...