Kongres futurologiczny

Geniusz Lema mnie tutaj doprawdy zadziwia. To się wprost w głowie nie mieści, jaką Lem miał wyobraźnię oraz talent do zrozumiałego przekazywania swoich pomysłów. Najbardziej zafascynowała mnie odligwistyczna futurologia, gdzie przewidywano rozwój języka, polegający na obmyślaniu nowych słów oraz ich potencjalnych znaczeń. Ilość wymyślonych przez autora nowych wariacji znanych już słów robi potężne wrażenie. I tak np. "myśliwy" oznacza plagiatora cudzych słów, "symulat" - obiekt nieistniejący, który udaje,że jest ; "smarkacz" - smarowniczy - robot albo "zmarskacz"- resuscytant, przywrócony do życia denat. Padają też wszelakie przedziwne pomysły, jak te o książkach, których się nie czyta, bo nie są z papieru lecz z informacyjnej substancji pokrytej lukrem. Uśmiałam się się setnie, jak przeczytałam co to jest "symkretyn", co oznaczało komputer udający durnia dla świętego spokoju. Słowotwórcza wirtuozeria - nic dodać, nic ująć.

Lektura zapada w pamięć, choć na swój sposób jest zabawna, ale i wnikliwa. Czuć w niej orwellowskie klimaty niezbyt świetlanej wizji upadku kultury, moralności i podstawowych systemów wartości.
Książka bardzo inteligentna, przewrotna i bardzo aktualna w swojej tematyce.

Orwell pisał, że do kontroli człowieka można wykorzystać to, czego się boi, Huxley uważał, że może do tego posłużyć to, co przynosi szczęście, a Lem zwraca uwagę, że wystarczy dać iluzję choćby w postaci chemicznego kopa. I oczywiście można „Kongres futurologiczny” czytać jako zabawną nowelkę o przygodach lekko naćpanego podróżnika-futurologa, ale tak naprawdę to opowieść filozoficzna o tym, czy prawda zawsze daje szczęście. Nie jest to więc lektura łatwa, tym bardziej, że nafaszerowana mnóstwem neologizmów, które autor wyrzucał z siebie z prędkością karabinu maszynowego, ale już czytelnik nie do końca tak szybko je przyswaja. Taka zabawa językiem budzi podziw, ale po dłuższym czasie również męczy. Jednak, mimo upływu czasu, treść rozważań Lema nadal jest aktualna, tym bardziej, że większość z nas ogromną ilość czasu spędza w rzeczywistości wirtualnej, gdzie o iluzję bardzo łatwo.

Wciąż świeża, niezatarta przez czas i miejsce zamieszkania opozycja do upudrowanej cywilizacji bez zębów. Niezdezelowana pozycja, bez której nie powstałyby dzisiejsze produkcje fantastyczne na ekranach kin, jak ,,Matrix'' czy ,,Equilibrium''. Świat ponowoczesny z pigułkami szczęścia, farmakologiczna arkadia, gdzie rzeczywistość jest mniej pożądana od substytutów. Maskując tym samym brzydotę środowiska naturalnego oraz zastępując sztucznym tworzywem bogactwa smaków. Iluzyjna dystopia oraz utopia, która pęka w szwach przez bunt wewnętrzny. Gdzie halucynacja zastępuje doznania ośrodkowe, a woda z kranu wymieszana z dodatkami chemicznymi powoduje błogi uśmiech od ucha do ucha. Jakby Joker - socjopata z makijażem rozpylił gaz rozweselający. Szalony trip, narkotyczna wizja, fantomy, widziadła i szaleństwo tych, którzy decydują za nas - włamując się do ludzkich głów i rozpylając chemiczne aerozole wprawiając w stan wiecznego uśpienia.

Przerażająca, oniryczna wizja jutra skumulowana z dzisiejszym trendem na lekomanię w Stanach, atrakcyjność reklam działająca podprogowo i ślepa wiara w naukowców, w rządy i sztukę w holograficznych projekcjach. To, jak zaglądanie do sklepu z produktami codziennego użytku, i zamiast herbaty owocowej otrzymujesz słodzik, a napoje gazowane to przebarwione chemicznie płyny bez substancji naturalnej. Sztuczne spulchniacze i urojona rzeczywistość, gdzie symulacja miesza się z błędnym kodem w DNA, gdzie, podobnie, jak Morfeusz orzeka - ,,Co to z...