A może obiektywnie nie jesteśmy w stanie zrozumieć w pełni czegoś, co ma dać odpowiedź o sobie samym poprzez analizę tego problemu przy użyciu właśnie tego czegoś? Ponieważ ta zagadka poznawcza dotyczy umysłu ludzkiego, to nasze fiksacje mogą nie pozwolić nam na przyjęcie tymczasowych odpowiedzi za wystarczające. Chyba po prostu jesteśmy skazani n... Recenzja książki Jak działa umysł
Jednak da się napisać lekko, z szerokim społecznym kontekstem i bez sugerowania czytelnikowi deficytów poznawczych, o naukach ścisłych. Neil de Grasse Tyson w swoich esejach zabiera odbiorcę w podróż do granic poznania. „Kosmiczne zachwyty i rozterki” to ponownie wydane jego dwie poczytne książki, tym razem w jednym zbiorze (*). Dyrektor nowojorsk... Recenzja książki Kosmiczne zachwyty i rozterki
W jakim stopniu ludzkie postrzeganie świata pozwala na ogólne wnioski o regularnościach, celowości, kierunku zmian? Według mnie poszukiwanie odpowiedzi w mariażu dyskursu i realiów przyrodniczych z kulturowymi jest zadaniem niemal beznadziejnym. Pozwala on co najwyżej na zbudowanie zbioru ogólników, a i tak wymaga ostrożności by nie popaść w banał... Recenzja książki Nonzero. Logika ludzkiego przeznaczenia
Książka ‘do poduszki’ z fizyki? Chyba można coś takiego napisać, bo mam materialny dowód. W tym sensie eksperyment Jima Al-Khalili się udał. Nie siląc się na oczarowanie czytelnika, unikając meandrowania w pobocznych wątkach i przekonywania go do poglądowych analogii, zgrabnym stylem postanowił przekazać najistotniejsze ustalenia fizyków o świecie... Recenzja książki Świat według fizyki
„Nie ma Boga oprócz Allaha. Powstanie, ewolucja i przyszłość islamu” to niedokładny tytuł (*) pracy irańskiego emigranta Rezy Aslana mieszkającego w USA. Zapewne była ona odpowiedzią na zapotrzebowanie amerykańskiego rynku doby prezydentury Busha i walki z terroryzmem (**). Książka jest po części popularnie podaną historią islamu, po części próbą ... Recenzja książki Nie ma Boga oprócz Allaha
Ponieważ ewolucja działaj jak szewc - dostosowuje organizm korzystając z dostępnego materiału, to z reguły efekt końcowy jest kompromisem wielu sprzeczności. Podobnie było z ludzką decyzją kilka milionów lat temu, by podjąć trud pionizacji. Paleoantropolog Jeremy DeSilva bada skamieliny by pomoc nam ustalić, kiedy i czemu nasi przodkowie postanowi... Recenzja książki Pierwsze kroki
Sporo z średniowiecznych archetypów – rycerskość, relacje feudalne, krucjaty – ściśle ‘przylega do’ Francji epoki Kapetyngów. Jeśli do tego dodamy powstanie gotyku, rozkwit monastycyzmu i ostatecznie piękny cykl powieści Druona, to historia Francji od X do XIV wieku stanowi atrakcyjny okres dla historycznej ciekawości. Na początek nie musi to być ... Recenzja książki Francja w czasach Kapetyngów 987-1328
Co robi fizyk z zawodową miłością życia osiągnąwszy 90 lat?(*) Dalej dzieli się tą namiętnością. Szczególnie, jeśli głupota polityków odbiera społeczności naukowców szansę na wydobycie z przyrody kolejnej warstwy wiedzy o mechanizmach budujących świat. W 1993 ostatecznie władze USA skasowały projekt SSC(**). Słynna „Boska cząstka” powstała, gdy SS... Recenzja książki Dalej niż boska cząstka
Przebrnąłem. Nie wiem, czy miałem wolną wolę podczas podejmowania decyzji o doczytaniu do końca, ale na pewno było w tym sporo samozaparcia. „Wolna wola. Czy jesteśmy odpowiedzialni za nasze czyny?” to efekt kilkuletniego sporu intelektualnego między filozofami Greggiem Caruso i Danielem Dennettem. Książka składa się z trzech części, w których ... Recenzja książki Wolna wola. Czy jesteśmy odpowiedzialni za nasze czyny?
Podobno poprawne opisanie negatywnego zjawiska jest pierwszym krokiem do jego wyeliminowania. W przypadku wszelkich form przemocy, dyskryminacji, obojętności wobec ‘nie nas’, to zadanie niemal beznadziejne, skoro dotyczy każdego. Zadawanie cierpienia (w różnym stopniu wyrafinowania) jest tak ludzkie, że wypada uwzględnić je pośród składowych natur... Recenzja książki Obcy, inny, wykluczony
W historii wojskowości konflikt sprzed ponad dwóch mileniów między Kartaginą a Rzymem, wciąż pozostaje tematem, który może inspirować współcześnie. Choć nie przepadam za militariami, to zachęcony wcześniejszymi lekturami książek Adriana Goldsworthy’ego, zdecydowałem się i na „Upadek Kartaginy. Historia wojen punickich”; trzy kampanie, które roznio... Recenzja książki Upadek Kartaginy
Kolejna znakomita książka o dinozaurach, ale i nie tylko o tych medialnie popularnych zwierzętach. Odtworzona codzienność zauropoda, stawonoga czy mastodonta w wykonaniu młodego paleontologa to świetna lekcja, źródło pobudzającej wyobraźnię przyjemności zanurzenia się w istotę przetrwania: seks, problemy z młodymi, walkę o pożywienie, kłopoty zdro... Recenzja książki Jak naprawdę żyły dinozaury
Książka o mechanice kwantowej, jako rozszerzona wersja wykładów przeprowadzonych na wydziale humanistycznym, to chyba ciekawe wyzwanie dla twórcy i odbiorcy. Ponieważ fizyka mikroświata, nieodmiennie od dekad, rejestruje zjawiska przeczące zdrowemu rozsądkowi o obiektach – ich przebywanie w dwóch miejscach jednocześnie, uwspólnianie pewnych ich wł... Recenzja książki Zagadka teorii kwantów. Zmagania fizyki ze świadomością
Po lekturze tej książki zostało mi więcej, niż odnotowanie nowego trudnego słowa. Nie była to jednak czytelnicza podróż, jakiej oczekiwałem. Popularne zaprezentowanie nauki o żywności (w szczególności ludzkiej pomysłowości w jej przetwórstwie), to temat rzeka wymagający nawiązań do różnych dziedzin (od ekonomii po biochemię). Trudno utrzymać w tak... Recenzja książki Najlepiej spożyć przed…
"To jest Ameryka To słynne USA To jest kochany kraj Na ziemi raj/Prawdziwy raj"(*) Pomijając solidną dawkę 'branżowych' faktów ekonomicznych, wobec których jestem ignorantem, "Cena nierówności. W jaki sposób dzisiejsze podziały społeczne zagrażają naszej przyszłości?" dała mi sporo bezcennych podstaw o współczesnej ekonomii i chyba umocniła... Recenzja książki Cena nierówności. W jaki sposób dzisiejsze podziały społeczne zagrażają naszej przyszłości?
Jeżeli uczciwie rozdzielić ‘wiarę’ od ‘religii’, to da się prowadzić intersubiektywną dyskusję o mechanizmach, które wypełniają treścią drugie z tych pojęć. Można przyjmować zastany świat dogmatów i narracji historycznej zgodnie z ich lokalną wersją. Można też ‘rozejrzeć się’ po innych religiach, czy dostępnych ustaleniach pozbawionych wstępnych z... Recenzja książki Tak wymyślono chrześcijaństwo
Zanurzone w słusznych i niesłusznych krzywdach państwowości zbyt często kształtują narrację opartą wprost na historii. Stosunki polsko-rosyjskie dziedziczą ogromny bagaż powielanych mitów, ignorowanych krzywd, wielkiej polityki i lokalnych osobistych emocji. Warto przepracowywać własne strachy przez pryzmat faktów. W bardzo ciekawej rozmowie, Wojc... Recenzja książki Polska-Rosja. Historia obsesji, obsesja historii
W popularyzacji matematyki, jako narzędzia ułatwiającego zrozumienie świata, pomaga dobra opowieść. Powinna zaskakiwać, wciągać do współuczestnictwa, prowokować do stawiania pytań. Mickaёl Launay taki efekt lekkim stylem osiągnął w "Teorii parasola. Czyli jak matematyka wywraca świat do góry nogami". Wybierając kilka pojęć matematycznych i ich moż... Recenzja książki Teoria parasola, czyli jak matematyka wywraca świat do góry nogami
Zlikwidujmy szkołę, jako instytucję! Uwolnimy wtedy dzieci/młodzież od przymusu, nauczycieli od biurokracji. Pozwoli to na odpowiednią 'samo-formowację' młodego człowieka, który nie powinien być 'szkolony' na posłusznego członka hierarchicznej struktury kapitalistycznego państwa. Autor opiniowanej książki proponuje dodatkowo, by powszechnie zaimpl... Recenzja książki Selekcje. Jak szkoła niszczy ludzi, społeczeństwa i świat
Ponieważ to jedna z trudniejszych publikacji jakie oceniam publicznie, to nie uniknę żargonu typowego dla nauki o Wszechświecie. Jeśli kogoś nie zaciekawi ten język, zniesmaczy jego hermetyczność, to tym bardziej książka nie dla niego. Zachęcam jednak do zmierzenia się z wyzwaniem, bo to kawał pasjonującej lektury o rewolucji w nauce o największyc... Recenzja książki Stulecie kosmologii. Jak zrozumieliśmy Wszechświat
Helgoland to malutka wyspa na Morzu Północnym, na której w czerwcu 1925 roku Werner Heisenberg wymyślił mechanikę kwantową. Z wielu powodów świat po tym zdarzeniu się zmienił. Nawet symbolizm wojennych losów wyspy (polecam ciekawą historię wyspy na Wikipedii) nie był w stanie zatrzymać następstw rewolucji w rozumieniu rzeczywistości. Nie tylko fiz... Recenzja książki Helgoland. Znaczenie kwantowej rewolucji
Do pewnego stopnia jest prawdą, że fizykę współczesną da się opowiedzieć każdemu. Wymaga to jednak u nadawcy i odbiorcy przyjęcia pewnych założeń. Pierwszy powinien raczej przekazać plastycznie poznany obraz świata, drugi założyć, że nie wszystkie nasuwające się mu pytania 'jak/dlaczego' mają odpowiedzi dla niego zrozumiałem. Doprowadzić to może d... Recenzja książki Podstawy. Dziesięć kluczy do rzeczywistości
Medycyna przeszła długą drogę wielkich przemian, od humoralnej pseudonauki jeszcze w dobie nowożytności, po operacje na otwartym sercu. Kiedyś lekarz szczycił się tym, że diagnozę stawia bez dotykania pacjenta (nie jest jakimś tam podrzędnym chirurgiem). Teraz wielospecjalistyczne zespoły dokonują cudów przy stołach operacyjnych, korzystając z osi... Recenzja książki Historia współczesnej medycyny. Renesans, wynalezienie chirurgii i rewolucja implantów
Mieszka na angielskiej wsi, w domu zbudowanym w XVII wieku. Musi już niewiele, a jednak wciąż pyta. Odpowiedzi poszukuje w odczytywanych na nowo dziełach wielkich naukowców, zaś inspiracji mniej formalnej u pisarzy czy malarzy. Interesuje się początkiem wszystkiego, sednem obserwowanej nieodwracalności i wynikającą z niej entropią. Strzałka czasu,... Recenzja książki Nowa teoria czasu. Punkt Janusa
Plan był dobry. Językiem liryki i epiki dotknąć meandrów myśli absorbujących naukowców w laboratoriach i tych skupionych nad kartkami z wzorami. Nie za bardzo jednak trafiła do mnie ta niecodzienna technika autora, choć finalny produkt ma wciąż sporo potencjału. Hans Magnus Enzensberger w mieszance esejów i białych wierszy pokazał zarówno przykład... Recenzja książki Eliksiry nauki. Przelotne spojrzenia poezją i prozą