Mimo rosnącej cyfryzacji świata, wiele osób posiada w prywatnych biblioteczkach zbiory ulubionych książek. Aby zabezpieczyć się przed utratą woluminów, a także oznaczyć je unikatowym symbolem, warto postawić na nich znak własności w postaci pieczątki exlibris.

Czym jest ekslibris?

Nazwa pochodzi z języka łacińskiego: ex libris = z książek. To znak własnościowy książki, którym posługiwał się właściciel księgozbioru do personalnego oznaczania własności woluminu. Geneza ekslibrisu wywodzi się od malowanego herbu na kartach ksiąg w dawnych wiekach. Później, od XV wieku, zaczął on przybierać formę misternie skomponowanej ilustracji graficznej z wpisanym nazwiskiem właściciela. Znaki książkowe zamawiali i do dzisiaj zamawiają zarówno osoby prywatne, jak też i instytucje. Miejscem ekslibrisu w książce jest wewnętrzna, przednia strona okładki książki. Czasem przybierał również formę pieczątki odciśniętej na stronie tytułowej tomu. Znak książkowy podkreśla bibliofilski stosunek właściciela do książki. W Europie, w formie papierowej, stosowany jest od XV wieku, w Polsce od XVI. Obecnie ekslibris stał się małą formą grafiki, a jego pierwotna funkcja użytkowa zanika, ustępując miejsca funkcji estetyczno – artystycznej. Ekslibris ponadto, jest od XIX wieku przedmiotem pasji kolekcjonerskiej.

W dzisiejszych czasach posługiwanie się exlibrisem jest oznaką przywiązania do tradycji, a także symbolem poszanowania książek i dbałości o zgromadzone woluminy. Stanowi też formę zabezpieczenia przed zgubieniem książki oraz pewien rodzaj motywacji dla osoby, która pożycza daną pozycję – odbita na stronie tytułowej pieczęć przypomina, że książki należy traktować z należytym szacunkiem i kto jest jej właścicielem. Exlibrisy pełnią także funkcję ozdobną i są świadectwem dumy płynącej z posiadania konkretnego egzemplarza.

Co zawiera ekslibris?

- nazwisko lub nazwę właściciela

- graficzne przedstawienie osobowości właściciela lub specyfiki księgozbioru

- nie rzadko również cechy identyfikujące artystę: jego sygnaturę autorską, datę roczną wykonania, technikę (sporadycznie), numer opus, podpis twórcy.

Ekslibris często odzwierciedla:

- style artystyczne epoki

- użytą technikę graficzną

- rozwój technik graficznych

- poziom artystyczny twórcy

- osobowość i zainteresowania właściciela książki

- specyfikę bądź tematykę księgozbioru, względnie kolekcji

- szacunek bibliofilski.

Ekslibris może być również doskonałym prezentem dla osób, które kochają czytać i zgromadziły już własny księgozbiór, albo dla wszystkich, dopiero zakładających prywatne kolekcje. Taki nietypowy, ale jakże wyjątkowy upominek, na pewno ucieszy nie tylko miłośników tradycji, ale wszystkie osoby, które cenią sobie wartości, płynące z czytania.