Wyszukiwarka

“Ten, kto skrzyw­dzi twoje dziec­ko, nie jest wart ani jed­nej łzy, nie jest wart, żeby go żało­wać. ”

“Wcale nie jest ła­two spo­tkać fa­ceta, z któ­rym chce się mieć dziec­ko. Nie­stety nie ro­sną na drze­wach.”

“W ja­kimś pod­ca­ście po­wie­dzia­ła, że ro­dzic tej samej płci ma na­uczyć dziec­ko ko­chać, także sie­bie, a ten prze­ciw­nej ma je na­uczyć bycia ko­cha­nym.”

“Nikt nie zro­zu­mie, jak bar­dzo cier­pi matka, która stra­ci­ła dziec­ko. Pust­ka, jaką od­czu­wa­ła, była ogrom­na, jakby ktoś wy­rwał serce z jej pier­si.”

“Myśli pani, że zło prze­cho­dzi w ge­nach? – Nie mam po­ję­cia – mówię. – Ale sądzę, że wy­cho­wa­nie i wa­run­ki, w ja­kich dziec­ko do­ra­sta, mają klu­czo­we zna­cze­nie.”

“Wszyst­ko jedno, kto cię krad­nie. Osta­tecz­nie winne jest całe spo­łe­czeń­stwo. Wszy­scy w Hisz­pa­nii byli wspól­ni­ka­mi tych kra­dzie­ży dzie­ci. Wszy­scy, któ­rzy stwo­rzy­li, współ­two­rzy­li lub cho­ciaż zno­si­li trwa­nie tego sys­te­mu, który z ko­bie­ty ma­ją­cej dziec­ko po­za­mał­żeń­skie robił dziw­kę, a z jej dziec­ka bę­kar­ta. Wszyst­kie te nie­le­gal­ne ad­op­cje, te wy­mu­sze­nia, żeby ko­bie­ta od­da­ła dziec­ko, bo jej ciąża nie zga­dza­ła się z nacjonalistyczno-​katolicką wizją świa­ta, to wszyst­ko też była kra­dzież.”

“Moje dziec­ko, jed­ne ło­dzie wy­pły­wa­ją na oce­an, inne są prze­zna­czo­ne do pły­wa­nia po rze­kach. Są jesz­cze ta­kie, któ­re mogą po­pły­nąć, gdzie tyl­ko ze­chcą, po­nie­waż za­wsze tra­fią z po­wro­tem do domu.”

“Mu­sisz zro­zu­mieć, że tym ko­bie­tom, które dziś szu­ka­ją dzie­ci, przez całe życie nikt nie wie­rzył. Le­d­wie otwie­ra­ły usta, lu­dzie za­czy­na­li ry­so­wać kółka na czole: „Ale jak by ci mieli ukraść dziec­ko?”. One wszyst­kie mil­kły.”

“To musi być w po­rząd­ku”, po­wie­dzia­ła, „bo mi­łość nie leci z kranu jak woda, nie mo­żesz jej od­krę­cać i za­krę­cać, kiedy tylko ze­chcesz”. Po­wie­dzia­ła też, że muszę pa­mię­tać, że moja mi­łość go nie wy­le­czy, że nawet mi­łość Eda dla Na­ta­lie nie może go wy­le­czyć i że nawet naj­więk­sza mi­łość nie zmniej­sza od­po­wie­dzial­no­ści, jaką matka po­no­si za dziec­ko.”

“W wie­lo­dziet­nych ro­dzi­nach nader czę­sto się zda­rza, iż ro­dzi­ce naj­więk­szą mi­ło­ścią i tro­ską ob­da­rza­ją swoje naj­młod­sze dziec­ko, a przy­naj­mniej takie wra­że­nie mogą od­nieść ich star­sze dzie­ci. Tym­cza­sem naj­młod­szy po­to­mek Je­rze­go i Marii, ksią­żę Jan, był dziec­kiem nie­ko­cha­nym i za­nie­dby­wa­nym i to od naj­wcze­śniej­sze­go dzie­ciń­stwa.”

“Sama rów­nież nie nada­wa­ła się do tej po­dró­ży. Nie po­tra­fi­ła nawet jesz­cze wy­obra­żać sobie wła­sne­go dziec­ka. Kiedy tego pró­bo­wa­ła, nie do­strze­ga­ła ni­cze­go. Czuła je­dy­nie ob­cość swo­je­go ciała, szarp­nię­cia i ból kon­cen­tru­ją­ce się u pod­sta­wy krę­go­słu­pa. A jed­nak ko­cha­ła to dziec­ko, po­nie­waż było jej, po­nie­waż od­dy­cha­ło i śniło w niej.”

“Gdyby Yas­ser nie był ośmio­let­nim chłop­cem, po­strze­ga­nym w rze­czy­wi­stym świe­cie jako dziec­ko, dla któ­rego po­ję­cie śmier­ci nie miało żad­nego sensu, sta­no­wiło nie­po­jęty abs­trakt, coś, czego nie mógł zro­zu­mieć ani wpi­sać w swoją dzie­cięcą, małą rze­czy­wi­stość – i gdyby był przy­tomny albo zdol­ny do ja­snego my­śle­nia, wie­dział­by, że umie­ra. Że pia­sek w jego klep­sy­drze ży­cia prze­sy­puje się na długo przed cza­sem.”

“Całe życie cze­ka­łam, aż zmie­nię zda­nie, aż pew­ne­go dnia się obu­dzę i będę kimś innym niż dzień wcze­śniej, rok wcze­śniej i jako dziec­ko, na­sto­lat­ka czy młoda do­ro­sła. Cze­ka­łam, aż za­cznę chcieć tego, co wszy­scy inni. Ale ja nie chcę. Jest to dla mnie tak samo na­tu­ral­ne jak dla tych, któ­rzy przez całe życie pra­gnę­li dzie­ci. Czuję to samo, co oni, od naj­młod­szych lat – tyle że na od­wrót.”

“Za­raz, jak to le­cia­ło? „Dziec­ko, chcesz iść na ma­lar­stwo? Chcesz pó­źniej być bez­ro­bot­na?” „Wiesz, mnie nie ob­cho­dzi, co cię in­te­re­su­je, to wszyst­ko dla two­je­go do­bra...” „Tyle po­świ­ęci­li­śmy, żeby cię wy­cho­wać, że­byś wy­szła na lu­dzi...” „Mo­gła­byś mieć dla mnie tro­chę sza­cun­ku. Ro­bię wszyst­ko, że­byś mia­ła, o czym tyl­ko za­ma­rzysz”. „Uwa­żasz, że inne dzie­ci tak się od­no­szą do swo­ich ro­dzi­ców? Co to w ogó­le za ton?”

“Ro­dzic ni­gdy nie jest przy­go­to­wany na śmierć swo­jego dziec­ka.”

“Nie ma szans, żeby ko­bie­ta i męż­czy­zna ko­cha­li się od dziec­ka aż do czter­dziest­ki i dalej. To nie­re­al­ne.”

“– Nie ma nic bar­dziej prze­ra­ża­ją­ce­go dla dziec­ka, niż gdy nie kocha go matka. To jak spa­da­nie w naj­czar­niej­szą ze stud­ni, która nie ma dna.”

“Tak jak więk­szość ro­dzi­ców była za­pro­gra­mo­wa­na na po­ma­ga­nie swo­je­mu dziec­ku, cho­ciaż jej syn był już do­ro­słym męż­czy­zną.”

“– Utra­ta dziec­ka to jedno z naj­trud­niej­szych do­świad­czeń, jakie może spo­tkać part­ne­rów – po­wie­dział dok­tor Har­ris (...). – Nie­któ­re związ­ki się wzmac­nia­ją, więk­szo­ści jed­nak się nie udaje.”

“Męż­czyź­ni nie mają po­ję­cia, myśli sobie, nie mają po­ję­cia, jak uro­dze­nie dziec­ka spra­wia, że ko­bie­ta strze­że swo­jej skóry, swo­je­go ciała, swo­jej prze­strze­ni. Kiedy cały dzień od­da­jesz sie­bie dziec­ku w każdy moż­li­wy spo­sób, w jaki można się oddać dru­gie­mu czło­wie­ko­wi, ostat­nie, czego chcesz na ko­niec, to żeby do­ro­sły męż­czy­zna też cze­goś od cie­bie chciał. Męż­czyź­ni nie wie­dzą, jak dotyk dłoni na karku może się wy­da­wać żą­da­niem, nie ge­stem mi­ło­ści, jak pro­ble­my emo­cjo­nal­ne stają się zbyt kło­po­tli­we, a mi­łość cza­sa­mi jest cię­ża­rem, ogrom­nym cię­ża­rem.”

“On już się wy­biera na tam­ten świat. On nie może so­bie zro­bić na­wet her­baty. On nie może stać ani sie­dzieć. On może tylko le­żeć i za­sta­na­wiać się, kiedy na­stąpi ko­niec tych mę­czar­ni. On ma pre­ten­sje do losu, żony i dziec­ka, że oni prze­żyją, a on nie.”

“– Pa­mię­taj, że co krwa­wi, można zabić. A z od­cię­tą głową mało co się od­ro­dzi – do­da­ła mści­wie. Zwy­kle była prze­peł­nio­na mi­ło­ścią bliź­nie­go, ale tu cho­dzi­ło o krzyw­dę dziec­ka. – Przy pierw­szej oka­zji za­po­znam ją z mie­czem – za­pew­ni­łam.”

“– To zna­czy, że pani też za­wsze mówi praw­dę? (...) – Nie za­wsze – od­po­wie­dzia­ła po chwi­li, ale jeśli cze­ka­ła na re­ak­cję, która powie jej wię­cej o tym dziec­ku, to się prze­li­czy­ła. – Ale za­wsze się sta­ram, bo kłam­stwo jest jak tru­ci­zna. – Tru­ci­zna? – Tak, i to taka, która na po­cząt­ku sma­ku­je do­brze, a potem boli przez nią brzuch. Ro­zu­miesz?”

“To takie strasz­ne, gdy jedna z naj­bliż­szych ci osób tak cier­pi, a ty mo­żesz je­dy­nie trzy­mać ją za rękę i po­cie­szać, choć wiesz, że już nigdy nie bę­dzie nor­mal­nie. Śmierć dziec­ka to dla matki naj­więk­sza tra­ge­dia, która rzuca cień na całe jej dal­sze życie. A Basia była dla Tessy całym świa­tem.”

“Mama. Tata. Pierw­sze słowa w życiu dziec­ka. Dwie sy­la­by, fun­da­men­tal­ne, ale ja­kieś takie dziw­ne, nie na serio, za krót­kie na ból, jaki ze sobą niosą. Tyle w nich sprzecz­no­ści, roz­cza­ro­wań, a kiedy tylko je wy­po­wiem na głos, już ich nie ma. Jakby bały się zo­stać na dłu­żej w po­wie­trzu, jakby lę­ka­ły się tego, że zo­sta­ną usły­sza­ne, więc zni­ka­ją, żeby nie zo­stać za­pa­mię­ta­ne!”

“Wiesz, mi­łość mat­czy­na to chyba naj­sil­niej­sza z mi­ło­ści, jeśli w ogóle ist­nie­je skala uczuć. No­si­łam ją przez dzie­więć mie­się­cy pod ser­cem, uro­dzi­łam, kar­mi­łam wła­sną pier­sią, a póź­niej da­wa­łam tyle mi­ło­ści, ile tylko po­tra­fi­łam. Więź matki i dziec­ka to coś uni­ka­to­we­go, fe­no­men, sta­lo­wa nić, łą­czą­ca bez słów czy ge­stów.”

“– Zośka, co jak co, ale na swat­kę to ty się zu­peł­nie nie na­da­jesz. – A niby dla­cze­go? – ob­ru­szy­ła się Zofia, prze­ry­wa­jąc wy­szy­wa­nie ko­lej­ne­go ka­fta­ni­ka dla ma­ją­ce­go nie­ba­wem przyjść na świat dziec­ka. – Po pierw­sze, nie je­steś tak stara jak naj­star­sze drze­wo we wsi. Po dru­gie, nie je­steś tak brzyd­ka jak żona szew­ca z Ko­sto­po­la. I po trze­cie, nie je­steś prze­bie­gła jak lis, co kury z kur­ni­ka wy­kra­da – wy­li­cza­ła przy­ja­ciół­ka.”

“Wła­ści­wie nie pa­mię­tał już, jak to się za­czę­ło. Na po­cząt­ku sia­dał po pro­stu w po­ko­ju syna, pusz­czał jakąś no­stal­gicz­ną mu­zy­kę i wspo­mi­nał wspól­ne chwi­le, ra­cząc się al­ko­ho­lem. W nie­ma­łych ilo­ściach, ale rzad­ko do nie­przy­tom­no­ści. Cza­sem miał wra­że­nie, że syn jest tuż obok i za chwi­lę go do­tknie. A przy­naj­mniej zo­ba­czy. Nic ta­kie­go jed­nak nigdy się nie wy­da­rzy­ło. To wtedy chyba prze­stał wie­rzyć, że jest coś „po” tym życiu. Bo więź łą­czą­ca go z synem była na­praw­dę szcze­gól­na. I aż nie­moż­li­we, by skoń­czy­ła się tak nagle, ule­ga­jąc cał­ko­wi­cie uni­ce­stwie­niu. A jeśli jed­nak „coś” tam nawet i było w tych „za­świa­tach”, to ra­czej nic do­bre­go. Bo któż mógł­by bez­na­mięt­nie pa­trzeć na bez­miar roz­pa­czy ro­dzi­ca po stra­cie uko­cha­ne­go dziec­ka?”